Faraş
– sovok
Yüksek lisansın ikinci yılında okuyan bir öğrenci
olarak bir süredir tez yazma aşamasına girmiş durumdayım.
Mayakovski’nin bazı oyunlarında eşyanın semantiği konusu üzerinde çalışıyorum.
Tez danışmanım, bugünkü görüşmemizde şaşırtıcı bir “eşyanın
semantiği” örneği verdi, ben de paylaşayım dedim. “Faraşla” Sovyetler Birliği
arasında nasıl bir ilişki var, ona bakalım.
Faraş kelimesinin Rusça karşılığı совок (savok diye
okunur). İttirmek anlamına gelen совать fiilinden türeme. Ne var ki bu kelimeyi
duyduklarında Rusların aklına faraş denilen aletten başka şeyler de geliyor.
Zira совок, Rusçada “Sovyet insanı” (советский человек) ve “Sovyetler Birliği”
(Советский союз) anlamında da kullanılıyor. Rus bir blogger, kelimenin 1950’lerden itibaren, ülke
dışında yaşayan göçmen Ruslar arasında, yaygın biçimde kullanıldığını
yazmış. Hatta 70’lerin sonu ve 80’lerin başında Polonya ve
Çekoslovakya’da ve hemen hemen aynı dönemde Moskova, Petersburg ve
Odessa’da bizzat duyduğunu da eklemiş.
Kelimenin bugünkü Rusçada tutunabilmesini, ses
benzerliğinin yanı sıra (sovok-sovyet) aletin çöpleri basitçe süpürme
işleviyle rejimin “gereksiz insanlardan kurtulma” yöntemi arasında kurulan
metaforik bağın başarısına bağlamak mümkün.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder