2015 Nobel Edebiyat Ödülü’nün sahibi Belaruslu Svetlana Aleksiyeviç

Nobel Edebiyat Ödülü'nün sahibi Ukrayna doğumlu Belaruslu edebiyatçı Svetlana Aleksiyeviç (Светлана Александровна Алексиевич) oldu.

Her yıl verilen Nobel Edebiyat Ödülü'nün bu seneki sahibi açıklandı.

Ödüle, Ukrayna doğumlu Belaruslu sanatçı Svetlana Aleksiyeviç layık bulundu.

Aleksiyevich, esas ününe Sovyetler Birliği'nin Afganistan müdahalesi boyunca yaptığı röportajlar ve gazetecilik faaliyeti ile kavuşmuştu.

1948 Stanislav doğumlu edebiyatçı, Çernobil faciası ile ilgili tanıklık yaptığı Çernobil'den Sesler kitabı ile de başarı kazanmıştı.

Yazarın 1985 yılında 2. DÜnya Savaşı üzerine yazdığı Savaşın Kadınca Olmayan Yüzü isimli romanı 2 milyon satmıştı.

Aleksiyeviç, 1993 yılında Ölümle Büyülenmiş isimli romanında ise Sovyetlerin yıkılışı nedeniyle "yeni düzen"e ayak uyduramayıp intiharı seçen kişileri anlatmıştı.

2000 yılında Belarus lideri Aleksandr Lukaşenko nedeniyle ülkeyi terk eden yazar, 2011 yılında Belarus'a geri dönmüştü.

Aleksiyeviç’in Türkçeye çevrilen kitapları, “Bir Nükleer Felaketin Sözlü Tarihi - Çernobil'den Sesler” ve “Nazi İşgalinde Sovyet Kadınlar”.

Bir uyarı ve tavsiye

Aleksiyeviç'in Türkçeye çevrilmiş ya da çevrilecek kitaplarını okuyacaklara önemli bir tavsiye:

Bazı haberlere baktım kadıncağızın ismini Svetlana Alexievich diye yazıyorlar, sanki biz Amerikalıyız. 

Evet, İngilizce böyle yazılıyor, ama bunun Türkçe yazılışı Svetlana Aleksiyeviç'dir.

Yazarın adını bu şekilde yazmayan hiçbir çeviriyi almayın okumayın. Zira o çeviri Rusça'dan değil, İngilizceden yapılmıştır ve "tavşanın suyunun suyudur".

Bir başka tavsiye

Bir başka tavsiye de hep yapılması gerektiği gibi sorgulayarak ve dikkatli okumak lazım geldiği.  Zira Nobel'in yine bir siyasi angajmana gitmiş olma ihtimali var.

Bu konuda şu linkteki yazıyı okumakta fayda var: 

http://deligaffar.com/2015/10/08/nobelle-su-ustune-cikan-cirkinliklerimiz/

Bu yazıda Gaffar Yakınca şöyle diyor:

“…Edebiyat ve barış dallarında kulislerin, politik faaliyetlerin ve mesajların önemi çok daha fazla. Edebiyat ödülü eğer bir doğuluya veriliyorsa mutlaka batılıların düşüncesine hizmet eden bir doğuluya verilir, bu değişmez bir kuraldır.

Misal, bu yılın edebiyat ödülünün sahibi Svetlana Aleksiyeviç, tam da Avrupalıların istediği türde bir Rus (ya da Beyaz Rus)’tur. Nobel’e giden yolda en önemli performansını geçen yıl Ukrayna krizi konusunda Rusya’yı sert bir dille kınayarak göstermiştir. Madian’daki faşistlere ya da ülkeyi iç savaşa sürükleyen AB’ye, ABD’ye tek söz etmeyen Svetlana hanım Batılılar için deyim yerindeyse “tadından yenmez” bir sömürge aydınıdır.”

Bir edebiyatçının siyasi tercihinin olması kuşkusuz son derece olağandır. Ve hatta gereklidir. Bir ödül siyasi tercihi olan bir yazara verilebilir. Ama burada önemli olan edebiyat ödülünü alan yazarın yazdıklarının gerçekten edebi değeri olup olmadığıdır.

Edebiyat ödülü, edebiyatçıya gitmeli; d’il mi ya?

Bu sene verilen Nobel Edebiyat Ödülü gerçekten yerine gitmiş midir? Onu da anlayabilecek olan iyi edebiyat okurlarıdır.