Sovyet pazar filesi “Avoska” neden bir dönemin sembolü haline geldi?

Kaynak: https://dzen.ru/

 

Bugün "avoska" kelimesi gülümseme ve nostaljik hiler uyandırıyor. Cepte saklanabilen basit bir pazar filesi, günlük Sovyet yaşamının vazgeçilmez bir parçasıydı.

İnsanlar "ne olur ne olmaz" diye alırlardı, çünkü "bir şeyleri nereden bulacaklarını" asla bilemezlerdi. Ancak çok az kişi, avoskanın belirli bir yaratıcısı ve kökleri yalnızca SSCB'de değil, Avrupa'da da uzanan büyüleyici bir geçmişi olduğunun farkında.

İcadın aslı

Pazar filesi, Sovyet günlük yaşamının gerçek bir sembolü haline gelmiş olsa da, Sovyetler Birliği'nde icat edilmemiştir. Filenin prototipi 1920'lerde Çekoslovakya'da ortaya çıkmıştır. Yerel bir girişimci olan Vavřinec Krhoust, market alışverişlerini paketlemenin ucuz, hafif ve dayanıklı bir yolunu arıyordu. Böylece, bükülmüş iplikten yapılmış bir "file" olan síťovka doğmuş oldu. İnanılmaz derecede pratik olduğu kanıtlandı: 50 gramdan hafifti, ancak 10 kilograma kadar yük taşıyabiliyordu.

Bu fikir hızla Doğu Avrupa'ya yayıldı ve 1930'lara gelindiğinde SSCB'de de benzer çantalar üretilmeye başlandı. Ancak, filenin yeni bir isim, kültürel bir anlam ve yaygın bir kabul görmesi Sovyetler Birliği'nde gerçekleşti.

Neden "ip file"

Çanta, adını şans ve iyi talih umudunu ifade eden bir edat olan "avos" (belki) kelimesinden almıştır. Sovyet dönemindeki kıtlık döneminde insanlar, bir yerlerde "bir şey vereceklerini" veya "bir mağazada bir şey atacaklarını" umarak sürekli yanlarında böyle bir çanta taşırlardı. "Belki şanslı olurum" ifadesi, "belki işe yarar" ilkesiyle yaşayan bir neslin felsefesiydi.

Böylece file çanta sadece bir ev eşyası olmaktan çıkıp, Sovyet iyimserliğinin ve yaratıcılığının bir sembolü haline geldi.

Halkın icadı

Sovyet sanayisi bu fikri hemen benimsemedi. Başlangıçta, file çantalar elle üretiliyordu; tığ işi, tığ işi veya naylon iplik, sicim hatta misinadan yapılıyordu. Hafif sanayi fabrikalarında seri üretime ancak 1960'larda geçilebildi. O dönemde, çantanın kompakt bir top haline katlanmasını sağlayan metal halkalar ve kulplar ortaya çıktı.

Kırmızı, sarı ve mavi gibi çok renkli iplerden yapılmış çantalar özellikle popülerdi. Modaya uygun olarak kabul ediliyorlardı ve birçok kadın bunları ayakkabı veya paltolarıyla uyumlu olarak tercih ediyordu.

Neden dönemin simgesi haline geldi?

SSCB'de file, hayatın ayrılmaz bir parçasıydı ve bunun tek sebebi kıtlık değildi. Sovyet zihniyetini yansıtıyordu: her şeye hazırlıklı olmak, uyum sağlayabilmek ve bir şeylerin yoluna gireceği umudu. Çanta yer kaplamıyordu, ucuzdu ve yıllarca dayanıyordu.

İpli çanta tüm toplumsal kesimleri bir araya getiriyordu. Aydınlar, işçiler ve emekliler tarafından taşınıyordu. Bir ceket cebinde veya çantada, ihtişam anını bekliyordu; hayatın beklenmedik anlarına karşı sonsuz hazırlığın küçük bir hatırlatıcısıydı.

21. Yüzyılda Canlanma

SSCB'nin dağılmasının ardından fileler geçici olarak sokaklardan kayboldu ve yerini plastik poşetler aldı. Ancak çevre dostu yaşam tarzlarına artan ilgi ve tek kullanımlık plastiklerin reddedilmesiyle file çantalar yeniden popülerlik kazandı. Günümüzde fileler, şık ve kullanışlı bir aksesuar olarak pazarlandığı Avrupa butiklerinde, defilelerde ve süpermarketlerde görülebiliyor.

İlginçtir ki, modern üreticiler sıklıkla Sovyet kökenlerini pratikliğin ve minimalizmin sembolü olarak vurguluyorlar.

Yaşayan bir miras

Sovyet pazar filesi (avoska), basit bir faydacı eşyadan kültürel bir fenomene dönüşerek dikkat çekici bir yaşam sürdü. Görünüşü, her şeye hazırlıklı olunması gereken bir dönemin ruhunu yansıtıyordu. Belki de "avos" (çanta) kelimesinin ismine girmesi tesadüf değildi; sonuçta, Sovyet karakterinin özünü mükemmel bir şekilde yansıtıyordu: umut, ironi ve bir gün, bir yerde şansın mutlaka karşınıza çıkacağına dair inanç.