Rusçanın lehçeleri: Farklı yörelerin insanları birbirlerini ne kadar anlıyor?

Kaynak: http://www.turkrus.com/

Bir ucundan öbür ucuna 11 saatte uçulan Rusya'da konuşulan Rusça bölgelere göre ne kadar farklılık gösteriyor? Ana dili Rusça olmayanlarınki anlaşılır olsa da, Rusların konuştuğu lehçe, diyalekt her yerde aynı mı? Sorular sorular... Moskova ile Vladivostok arası 9 bin kilometre.. Moskova-Ryazan ise 200... Peki nasıl oluyor da Vladivostok'taki Rusça Moskova'ya Ryazan'dan daha yakın olabiliyor? Cevap her zamanki gibi tarihte yatıyor. İşte RBTH sitesinin derlediği ayrıntılar:

Rusçanın kendi içinde diyalektlere ayrışması feodal prenslikler, ya da Rusçasıyla knezlikler halinde yaşadıkları 14. yüzyıla dayanır. Coğrafi olarak birbirlerine yakın olmalarına rağmen 3 diyalekt ortaya çıkar:

Rusça, Ukraynaca ve Belarusça.

Bu diyalektler sonraki yüzyıllarda da gelişmeye devam ederek üç ayrı dil haline gelecektir.

Rusçanın kendi içinde de üç farklı diyalekt ayırt edilir: Kuzey (resimde turuncu), Güney (yeşil) ve Merkez (sarı).

Bugün "edebi norm" kabul edilen merkez diyalekt, büyük oranda kuzey ve güney diyalektlerinin etkisi altında gelişmiştir.

Diyalektlerin yayılışını gösteren bu harita Vladivostok ile Moskova bu kadar iyi anlaşırken Arhangelsk ve Krasnodarlı birinin konuşmasının neden Moskovalının kulağını tırmaladığını çok iyi betimler.

Peki Rusça içi diyalektler arasındaki farklar nedir?

Kuzeydeki Petrozavodsk'tan bir trene binip güneydeki Soçi'ye doğru ilerlerseniz bazı Rusların kelimeleri "o" yerine "a", "ts" yerine "ç" ve "h" yerine "g" sesleriyle telaffuz ettiğini işitirsiniz. Örneğin "haraşo" yerine "horoşo", "Maskva" yerine "Moskva", ya da "kniga" yerine "kniha" gibi.

Bazı yörelerde "f" sesi ile "h" sesinin değiştiğine şahit olmak da mümkün. "Graf Tolstoy" (Kont Tolstoy) yerine "Grah Tolstoy" gibi.

Bir diğer ilginç telaffuz da "ç" yerine "ts" sesinin gelmesi. Bazı yörelerde "peçka" yerine "petska" kelimesini işitirseniz, size "sobadan" söz edildiğinden emin olabilirsiniz.