Rusya’da küfür sadece küfür değildir!

Metin Uçar

 

Türkçe’de bir kimsenin namus, onur ve kişiliğine yapılan her türlü saldırı sövme demekmiş. Küfretmek de bu saldırı şekillerinden biri. Aslında küfür islamda reddetmek, inkar etmek demek ve dini alanda kullanımı daha fazla olan bir kelime. Sonradan bildiğimiz sıradan küfür, küfürlü konuşmak sığlığına nasıl dönüşmüş bilmiyorum ama neden bahsetmek istediğimi anlaşmışsınızdır.

Ruslar da sizin gibi bizim gibi insanlar ve onlar da yeri geldi mi küfretmekten geri durmazlar. Hatta inşaat sektörü gibi bazı sektörler vardır ki küfürden geçilmeyen diyaloglara tanık olmanız işten bile değildir. Yalnız burada kimsenin kimseyi küçük düşürme gibi bir amacı olmadığını hemen belirteyim. O sırada aslında konuşulan iştir. O sırada her iki tarafın da kullandığı küfürlü kelimeler mesela şöyle çevrilebilir: ‘Halatın ucundan tut, kendine çek!’ ya da ‘vincin altında durma!’ vs vs. Bu diyalogların normal hali ise şöyledir: ‘......!??!.....±....biiip! biiip!..... bi, biiiip!’.

Vay!, şimdi Ruslar nasıl küfür ediyormuş öğreneceğiz diye düşündüyseniz yanıldınız! Çünkü zevkle okuduğunuzu ümit ettiğim bendeniz, küfür etmekten nefret ederim! Küfür etmenin zeka seviyesindeki eksikliğin telafisi olduğunu düşünürüm. Bu yüzden de Ruslar ne gibi küfürler ederler sorusuna ‘uygulamalı’ bir sözlük koymayacağım buraya. İçinizden ‘e, sen nasıl tercümanlık yapıyorsun?’ diye soran olacaktır ki bu çok mantıklı ve haklı bir sorudur. Bu soruya yıllar önce Rusça küfürlerle tanışmamı ve şantiyede bir mühendisle yaptığım sohbeti hatırlayarak cevap vereyim.

Mesai bitişinde genellikle şantiyede çalışan Rus bekçilere misafir olurdum. Havadan, sudan konuşurduk onlarla. Hem dil pratiği yapardım hem de çalıştığım memleketi yakından tanımış olurdum. İşte o sohbetlerimizden birinde, çok sevdiğim Mihail’e küfür meselesini sordum. Beni yanlış anlamamasını rica ettim, bunun mesleğim için önemli olduğunu söyledim. Kendisi çok dindar bir adamdı ve belki de benim gibi küfür etmeyi sevmiyordu. Velhasıl sohbet sırasında bana Rusya’da en popüler olan üç küfürlü kelimeyi söyledi: 1: ‘biiiip!’ 2: ‘biiip!’ ve 3: ‘biiip!’. Dedim ki ‘e güzel, ama bu kelimelerin bir anlamı var mıdır? Nereden çıkmışlar?’ diye sordum. Şöyle sakallarını karıştırdı. Galiba o da pek bilmiyordu bu kelimelerin nereden çıktığını. Ama biraz düşündükten sonra başladı yavaş yavaş anlatmaya. Bu kelimeler bizdeki ‘biiiip!’, ‘biiip!’ ve ‘biip!’le aynı şeylerdi aslında. Bizim belden aşağı dediğimiz şeye onlar da belden aşağı diyorlar. Sizin de gördüğünüz gibi bizden pek farklı değiller. SSCB’de erkek, kadın ayrımı pek olmadığı için erkeklerin arasında yaşayan kadınlarında çok güzel ‘düşüncelerini ifade ettiklerini’ ifade etmek isterim.

Gelelim bizim mühendisle olan olaya. Gelen yükler tırlardan indiriliyor ve depoya istifleniyor. Bizim Rus çalışanlar tabii çalışırken çenelerini de işsiz bırakmıyorlar.

Bizim mühendis soruyor: ‘Ne konuşuyor bunlar?’

‘Vallahi küfürlü konuşuyorlar, ne demek istediklerini tam anlamadım!’ – Şimdi olsa ‘oraya, değil, buraya!’ dediklerini bileceğim. Ama o zamanlar daha acemiyim. Mühendis devam ediyor:

‘Bize küfür etmiyorlardır inşallah!’ diyor.

‘Yok canım, kendi aralarında konuşuyorlar!’ – Bu tepkiye anlam veremiyorum, hınzırlık olsun diye söze devam ediyorum. ‘Zaten bize küfür etseler bile ne dediklerini size çevirmezdim!’ – Mühendis sağdan sert bir darbe almış gibi afallıyor.

‘Nasıl çevirmezsin? Adam belki bana ‘anam, babam’ küfür ediyor, sen susacak mısın?’

‘Tabii ki susmam!’ diye cevap veriyorum ve devam ediyorum: ‘Size küfür etti derim’ diyorum. Mühendis hala aldığı darbenin etkisi altında.

‘Ya çok ağır küfrettiyse!?’

‘Çok ağır küfretti, derim!’ diyorum.

‘Ya git allasen!’ diyor mühendis. Ben de gidiyorum. O gün bugündür kimseye tek kelime küfür çevirmek zorunda kalmadım!

Rusların en temel üç küfür kelimesi olduğunu söylemiştim. Bunlardan biri olan ‘biiip!’i dolaylı yollarla size yine de anlatayım. Belki bir yerlerde duyarsınız, işinize yarar! Daha doğrusu nasıl davranacağınıza yardımcı olur.

Umarım anlatacağım hikayeden bu kelimenin nasıl telaffuz edildiğini çıkarırsınız!

Velhasıl, bendeniz Türkiye geneli profesyonel turist rehberiyim aynı zamanda. Yaklaşık iki ay kadar fiili rehberlik yapmışlığım da vardır. İşte o gezilerin dönüş yolunda genellikle Rus turistlere ilginç şeyler anlatırdım. Anlattığım konulardan biri her iki dilde de olan kelimeler idi. Bu konuyu size başka bir yazıda ayrıca yazacağım. Hakkaten ilginç durumlar var. Aynı anlama gelen kelimeler de var, tamamen zıt ya da başka anlama gelen kelimeler de! Bu anlattıklarım arasında bomba kelime olan ‘biiip!’ ise tabii ki en sonda patlatılırdı. Turist misafirlerime şöyle derdim:

‘Evet, değerli misafirlerim. Şimdi geldik günün kelimesine! Türkler bu kelimeyi sık sık kullanırlar, pazarda, otelde, sokakta bunu duyma şansınız çok yüksektir. Aman, sakın ola ki birilerinin size küfür ettiğini sanmayın. Bu kelime biz de çok masum bir anlam taşır.’

Her yerde karşılaşılacak bu tehlikeli kelimenin ne olabileceği sorusu genelde otobüste sessizliğe ve meraka yol açardı. Benim de asıl istediğim buydu zaten. O zaman kelimenin patlama etkisi daha vurucu olurdu. Velhasıl bakın sözlerime nasıl devam ederdim:

‘Sizde bir hareket vardır, üç parmaktan oluşan kombinasyon!’

Otobüs o zaman yıkılırdı. ‘Hadi canım!?’ diyenler olurdu. Her bir ağızdan ‘peki sizin dilinizde bu ne anlama geliyor?’ diye sorarlardı. Ben de zevkle onlara cevap verirdim:

‘Nasıl desem, bu, artık alışkanlık haline gelmiş davranış şekli demektir! Yaramazlık yapanlara bundan mahrum olduğunu söyleriz!’

İşte böyle....

Ne dediniz? Bir şey anlamadınız mı? Ya, çok pardon! Gerçekten de bunu ancak üç parmaktan oluşan kombinasyonun ne olduğunu bilenler bilebilir. Hmmm, ne yapsam? Bu sefer de sizin için benzeri bir açıklama yapayım: Üç parmaktan oluşan kombinasyonun karşılığı üç haften oluşan bir kelimedir ve Rusya’da o kadar da ayıp kabul edilen bir şey değildir. Rusça diğer bir kullanış şekli şiş’tir ve Türkçe karşılığını ‘Nah!’, yani sıradan bir şekilde yok olarak verebilirim. Velhasıl Rusya’da böyle bir üç harfli jest görürseniz hemen heyecan yapmayın! Bunu sıradan bir insandan da kültürlü zonturlu insanlardan da görebilirsiniz.

Bu kelimenin ne olduğunu öğrenmek için artık alışkanlık haline gelmiş davranış şekli tanımına üç harfli bir karşılık aramanızı önereceğim. Çünkü ben bunun çevirisini yapamayacağım. Bunu üç harfli kelimeyi bulanlar Türkiye’de ise sorun yok, çünkü kelime zararsız! Ancak Rusya’da telaffuz edecekseniz etrafınızda kimse olmadığından emin olun. Keyifli ve küfürsüz günler.