Türk-Rus donanması

Fuad Seferov

Kaynak: http://www.medyagunlugu.com/  

Türkiye ile Rusya'nın tarih boyunca birçok kez savaştığını biliyoruz ama iki ülkenin kısa da sürse bir dönem müttefik olduğunu biliyor muyuz?

Evet, 16 - 20. yüzyıl arasında tam 16 kez savaşan Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya Çarlığı 1798-1800 yılları arasında bir kez de askeri işbirliği yaptı... 

Her şey dönemin Fransa İmparatoru Napoİyon Bonapart'ın Mısır'ı 1789'da işgal etmesiyle başladı. O dönem İyonya Denizi'ndeki yedi büyük adanın statüsü Fransa'nın Mısır'ı işgal etmesiyle değişti. Adalar Fransa'nın kontrolüne geçince Ruslar ve Türkler bu durumda endişe duymaya başladı.

Adaların Fransa'dan geri alınması için 1798 yılında Rusya ve Osmanlı ittifak yapma kararı aldı ve buradaki en önemli kale olan Korfu'nun Fransız askerlerinden geri alınması için ortak bir plan hazırlandı.

24 Ekim 1798 tarihinde yaklaşık 10 gemiden oluşan Türk-Rus ortak filosu Korfu kalesini ablukaya aldı. Ortak donanmanın başında ünlü Rus Amiral Fyodr Uşakov vardı. Enteresan olan, Uşakov'un Türk-Rus ittifakından 28 yıl önce Çeşme Deniz Muharebesi'nde Rus donanmasına komutanlık yapmasıydı. 5-7 Temmuz 1770 tarihleri arasında Çeşme Körfezi açıklarında Rus donanması ve Osmanlı Donanması arasında çatışma sonucunda Türk Donanması tamamen yok edilmişti.

Korfu kalesi ablukası için Türk-Rus filosuna destek amacıyla Kaptan D.Senyavin komutasında 6 Rus gemi daha bölgeye gönderildi. 

Ortak operasyonda Türk tarafını Amiral Kadir Bey temsil ediyordu. Mihail Pyotrov'un 1996 yılında kaleme aldığı "Amiral Uşakov" eserinde, "Amiral Kadir bey, ünlü komutan Amiral Uşakov ile birlikte operasyonda yer alacağından büyük şeref duyduğunu söyledi" deniliyordu. 

Amiral Uşakov ve Amiral Kadir Bey tarafından yapılan ortak istişareler sonucunda Korfu kalesindeki Fransız ordusunun güçlü şekilde mevzilendiği göz önünde bulundurularak Rus ve Osmanlı komando birliklerinden yararlanılmasına karar verildi.

13 Kasım'a doğru Türk ve Rus komando birlikleri Korfu kıyılarına çıkarma yaptı, 16 Kasım'da ise kale top ateşine tutuldu.

Aralık ayında bölgeye bir kaç Rus gemisi daha gönderildi. 10 Şubat 1799 tarihinde yaklaşık 4 bin 250 Türk askeri bölgeye sevkedildi. Rus tarihçilerine göre, Türkler müttefik sorumluluğu konusunda üzerlerine düşeni fazlasıyla yerine getirdi. Operasyonda Arnavut birlikleri de yer aldı.

Nihayet 18-19 Şubat'ta Türk-Rus filosu operasyona başladı. Operasyon sonucunda 2 bin 931 Fransız askeri (4 general dahil) esir alındı.

Çatışmada 130 Rus, 168 Türk ve Arnavut askeri hayatını kaybetti.

Böylece Rus İmparatorluğu'ndan Amiral Fyodor Uşakov ve Osmanlı Devletin'den Kadir Bey'in yönetimindeki müttefik donanmanın Adriyatik Denizi'ne ve kıyılarındaki kalelere yönelik operasyonları sonucunda başta Korfu Kalesi olmak üzere bölge Fransa işgalinden kurtarıldı. Yaklaşık 1 yıl sonra, 21 Mart 1800 tarihinde Rusya ve Osmanlı arasında on iki maddelik bir kuruluş sözleşmesi imzalandı ve içişlerinde serbest, dışişlerinde Osmanlı Devleti'ne bağlı bir cumhuriyet oluşturuldu. 

Sultan III. Selim Korfu'da Fransız donanmasını mağlup etmesi onuruna Rus Amiral Fyodor Uşakov'u ödüllendirdi.

Tarihçi Prof.Dr. İlber Ortaylı Habertürk'ten Kübra Par'ın "Ruslarla hiç ittifak kurduğumuz olmadı mı" sorusunu şöyle yanıtlamıştı: "

"Bir tane var. Amiral Kadir Bey ve Uşakov ittifak kurdu. 1800'de Napolyon'un elinden Adriyatik'deki İyonya Adaları'nı aldık. İki monarşi orada müşterek bir cumhuriyet kurdu. Bu Viyana Kongresi'ne kadar devam etti. Viyana Kongresi'nde İngiltere korumasına girdi."