30 yıllık yalnızlık: Eski Sovyet cumhuriyetleri nasıl değişti?

Kaynak: https://turkrus.com/

 

8 Aralık 1991'de Sovyetler Birliği'nin fiilen sonunu getiren Belovejskaya Puşa anlaşmasının imzalanmasının üstünden tam 30 yıl geçti. İzvestiya gazetesi anlaşmanın yıl dönümünde eski Sovyet cumhuriyetlerinin makro ekonomi ve nüfus verilerini kıyasladı. SSCB'nin yıkılması kime yaradı, kime iyi gelmedi? İşte bazı rakamlar:

 

Rusya. 

Birliğin ana ülkesi aradan geçen 30 yılda gayri safi milli hasılasını 3 kat arttırarak 518 milyar dolardan 1,48 trilyon dolara çıkardı. Ne var ki 1989'da 147 milyon olan Rusya nüfusu şu anda 145 milyona gerilemiş durumda. Ülkede ortalama ömür beklentisi 73 yıl. Kişi başı yıllık gelir ise 11 bin dolar civarında.

 

Ukrayna.

1990'da 81,5 milyar dolar olarak hesaplanan GSMH'sini ancak 155 milyar dolar çıkarabildi. İki kere devrim yaşanan ülke doğusunda Rusya destekli ayrılıkçılarla mücadele ediyor. Ukrayna nüfusu da 30 yılda 51 milyondan 41 milyona geriledi.

 

Belarus. 

GSMH'si 30 yılda 21,5 milyar dolardan 60 milyar dolara yükseldi. Nüfusu ise tıpkı Rusya ve Ukrayna gibi geriliyor. 1989'da 10,1 milyon olan nüfusu şu anda 9,35 milyon.

 

Estonya. 

Baltık ülkesinin 1995'te 4,5 milyar dolar olarak hesaplanan GSMH'si bugün 30,6 milyar dolar. Estonya bugün Avrupa Birliği ve NATO üyesi. 1991'de 1,56 milyon insanın yaşadığı ülkenin nüfusu bugün 1,3 milyon. Kişi başı yıllık gelir ise 26 bin doların üzerinde.

 

Azerbaycan.

SSCB'nin dağılmasından en kârlı çıkan ülke Azerbaycan olabilir. 1992'de yalnızca 450 milyon dolar olarak hesaplanan GSMH bugün 42,5 milyar dolar. Hatta 2014'te bu gösterge 75 milyar dolara kadar çıkmıştı. 30 yılda ülkenin nüfusu da 7 milyondan 10 milyona yükselmiş durumda.

 

Kazakistan.

Orta Asya cumhuriyetinin GSMH'si de 27 milyar dolardan 170 milyar dolara yükseldi. Bölgedeki en istikrarlı ülkelerden biri olan Kazakistan'ın nüfusu da 16,5 milyondan 19 milyona çıktı. Kazakistan ayrıca 74 yıl ile ortalama ömür beklentisinin en yüksek olduğu eski Sovyet cumhuriyeti.

 

Tablo:

1991'de Sovyet cumhuriyetlerinde kişi başına düşen gelir (dolar olarak).

Kaynak: RBC