M. Hakkı Yazıcı
Kaynak: http://www.turkrus.com/ , http://www.medyagunlugu.com/
Rusya’da 18 Eylül’de yapılacak seçimlere az kala 14 siyasi
parti arasındaki rekabet kızışıyor.
Benim üst kat komşum Vladimir İvanoviç’de ise hala heyecan
yok. Ama bana anlatmaktan da imtina etmiyor.
Rusya’nın çok partili bir siyasi hayatı var.
Sovyetler Birliği dağılmadan evvel, daha yaklaşık 25 yıl
öncesinde siyasi sahnede sadece Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nin olduğunu
hatırlayınca bunun Rusya’nın toplumsal yaşamında ne büyük ve yeni bir
değişiklik olduğunu anlıyor insan.
1905-1917 yılları arasında varlığını sürdüren Çarlık
Rusyası’nın yasama meclisi Duma’nın siyasi ömrü 1917 Bolşevik Devrimiyle son
bulmuştu.
Rusya’da Devrim öncesi son seçimler, IV. Duma için 1912
yılı sonbaharında yapılmıştı.
Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra Rusya Federasyonu yasama
meclisi, 1993 Anayasasıyla yeniden Duma ismiyle siyaset sahnesinde yerini
almıştı.
İlk Duma seçimi 12 Aralık 1993 yılında yapılmıştı.
Bunu 1995, 1999, 2003, 2007, 2011 seçimleri takip etmişti.
Şu anda Duma’da milletvekili bulunan, barajı aşmış, aralarında
en büyüğü iktidardaki Birleşik Rusya Partisi de olmak üzere dört parti var.
Ancak aslında Rusya’da resmi kayıtlı 76 siyasi parti
mevcut. Diğerleri, yani önümüzdeki seçime giren 14 parti dışındakiler, seçime
girmeyenler ya da giremeyenler... Bir de yasal statüsü olmayan çok sayıda parti
var.
“Uuuvv, ne çok parti varmış?” demeyin; daha geçenlerde
Türkiye’nin 91’inci siyasi partisinin Osmanlı
Partisi adıyla kurulduğunu hatırlayın.
***
Elimdeki deftere bu notları alırken Vladimir İvanoviç, yine
nokta vuruşlu bir uyarı yapıyor:
“Nicelik değil, nitelik önemli,” diyor.
Rusya’da ne kadar demokrasi var, diye sorulsa her kafadan
başka bir ses çıkar. Ancak Rusya’nın Batılı ülkelere pek benzemediği ve
Rusların da bundan bir övünme payı çıkardığı bir gerçek.
Bana sorarsanız da tarihteki bütün iyi niyetli teşebbüslere
de rağmen “demokrasi” bu dünyaya gönlümün köşesindeki anlamda hiç uğramadı. Çok
kötümsersin derseniz de, deyin; n’apalım böyle…
Tek partili olunca demokrasi olmuyor, ama çok partili olunca
olabiliyor diye bir şey de yok.
Demokrasi kültürü, halkın günlük yaşamına nüfuz etmemişse
partilerin sayısı kaçmış, seçim sistemi falan nasılmış hepsi geri planda
kalıyor.
Bunu bizim ülkemizde de anlayabilmiş insan sayısı ne yazık
ki henüz çok az.
Sevgi var mı, sevgi? Saygı var mı, saygı? Ya barış?
Bunlar olmadan gelişmiş ekonomi, kalkınma, eğitim kalitesi,
refah, huzur, daha bir sürü şey olamıyor.
Viladimir İvanoviç’e:
“Yani, ne kaa ekmek, o kaa köfte,” diyorum.
Yüzüme öyle bakakalıyor.
Biliyorum, biraz karışık oldu; anlaşılamadı. Öylesine,
birden bu konular aklıma geldi; konuşuverdim işte.
Bunu buradaki seçimler için değil, daha çok memleket
dertleri aklıma geldiği için söyleyiverdim.
Neyse konuyu dağıtmayalım. Bunu daha sonra teferruatlı
konuşmakta yarar var.
***
Şimdi benim özelimi, dertlerimi bir yana bırakalım da
Rusya’daki partiler konusunda bilmeyenlere kısa bilgi verelim ( Bilenler bu
bölümü atlayabilir).
Merkez Seçim Komisyonu, Rusya’da kayıtlı partiler arasından
başvurusu olan ve seçime katılma hakkına sahip parti sayısının yukarıda da
bilgisini verdiğim gibi 14 olduğunu bildirdi.
Oy pusulasındaki yerlerine göre bunlar şöyle:
1. Партия "Родина"( Partiya Rodina - Vatan
Partisi), parti lideri Aleksey Zhuravlev,
siyasi söylemleri aşırı milliyetçi, muhafazakar.
2. "Коммунисты России" (Kommunistı
Rassiyi-Rusya’nın Komünistleri ), parti lideri Maksim
Suraykin, siyasi söylemleri Marksist-Leninist/ Komünist.
3. "Российская партия пенсионеров за справедливость"
- РППС – (Rassiyskaya Partiya Pensiyonerov za Spravedlivost- Rusya Adalet için
Emeklilerin Partisi), parti lideri Yevgeniy Artyuh,
siyasi söylemleri sosyal muhafazakar.
4. "Единая Россия"(Yedinnaya Rassiya-Birleşik
Rusya), kurucusu Devlet Başkanı Vladimir Putin, parti lideri Dimitri
Medvedev, siyasi söylemleri merkez muhafazakar, ulusalcı.
5. "Зелёные" (Zelyönıye-Rusya Ekoloji Partisi
“Yeşiller”), parti lideri Anatoly Panfilov,
siyasi söylemleri ekolojist, çevreci, yeşil politikalar.
6. "Гражданская платформа" ( Grajdanskaya
Platforma,Civic
Platform - Sivil Platform), parti lideri Rifat Shaykhutdinov, siyasi
söylemleri liberalizm.
7. ЛДПР,( Rusya Liberal Demokrat Partisi), parti
lideri Vladimir Jirinovskiy,
siyasi söylemleri milliyetçi sağcı, muhafazakar.
8. "Парнас", ( PARNAS-Halkın Özgürlük Partisi),
parti lideri Mikhail Kasyanov,
siyasi söylemleri muhafazakar liberal, liberal demokrasi.
9. "Партия Роста" ( Partiya Rosta- Gelişme
Partisi), parti lideri Boris
Titov, siyasi söylemleri
muhafazakar liberal.
10. "Гражданская сила" (Grajdanskaya Sila-Sivil
Güç), parti lideri Kirill Bykanin,
siyasi söylemleri liberalizm, yeşil politikalar.
11. "Яблоко" (Yabloko-Elma),
parti lideri Emilia Slabunova,
siyasi söylemleri sosyal liberalizm, Avrupa yanlısı.
12. КПРФ,( Rusya Federasyonu Komünist Partisi), parti
lideri Gennadiy Zyuganov, siyasi söylemleri, Marksizm-Leninizm / Komünizm.
13. "Патриоты России" (Patriotı Rassiyi- Rusyanın
Vatanseverleri Partisi), parti lideri Gennady
Semigin, siyasi söylemleri demokratik sosyalizm/ulusalcı sol.
14. "Справедливая Россия"(Spravedlivaya Rassiya-
Adil Rusya Partisi), parti lideri Sergey
Mironov, siyasi söylemleri sosyal demokrasi/ demokratik sosyalizm.
***
Rusya’da Duma’da milletvekili bulunan, geçmiş seçimde barajı
aşmış dört siyasi partiyle ilgili biraz daha ayrıntılı bilgi verelim.
Birleşik
Rusya
Birleşik Rusya (Единая Россия-Yedinaya Rossiya), kendi
siyasi çizgisini merkez partisi olarak tanımlayan iktidardaki partidir.
1 Aralık 2001’de Birlik ile Anavatan - Bütün Rusya adlı
siyasi partilerin birleşmesiyle kurulan bu siyasi partinin kurucusu Devlet
Başkanı Vladimir Putin’dir.
Şu andaki Genel başkanı ise Başbakan Dmitry
Medvedev’dir.
Halen Duma'da sahip olduğu 315 sandalyeyle geçmiş seçimde
en fazla oyu alan siyasi parti konumundadır.
En yakın rakibiyse geçen seçimlerde ikinci olan Komünist Parti'dir.
Söylemlerine ve icraatlarına bakılarak merkez sağ, sosyal muhafazakar,
halkçı, merkeziyetçi, devletçi, bir siyasi
parti olduğu söylenebilir.
Partinin XI.Kongresi'nde temel amacın muhafazakar
modernleşme olduğu ifade edilmiştir. Demokrasiyi egemen kılmak, yabancı ülkelere
karşı ulusal egemenliği savunmak, ulusal değerleri korumak hedefleridir.
Parti, 2007 parlamento seçimlerinde “Putin'in planı”
sloganıyla seçimlere girmişti.
Bu plana göre tarihsel geleneklere ve ortak kültüre sahip
çıkarak Rusya'nın geliştirilmesi, sanayide yüksek teknolojiden faydalanılarak
yatırımların arttırılması, ekonomik rekabetin teşvik edilmesi, emekli
maaşlarının ve bursların arttırılarak daha iyi yaşam koşulları sağlanması,
ulusal savunmanın güçlendirilmesi öncelikli amaçlar olarak belirlenmiştir.
Konut sorununa çözüm bulmak, sivil toplumun desteğini almak, uluslararası
alanda tek kutuplu ABD hegemonyasıyla mücadele ederek çok kutuplu bir dünyada
barışı sağlamak gibi amaçlar da planda belirtilmiştir.
Rusya
Federasyonu Komünist Partisi (RFKP)
Rusya Federasyonu Komünist Partisi (RFKP)-
(Коммунистическая Партия Российской Федерации (КПРФ)-Kommunistiçeskaya Partiya
Rossiyskoy Federatsiyi (KPRF), Rusya'da
1993 yılında kurulan bir siyasi partidir.
Ağustos 1991'de selefi Sovyetler Birliği Komünist
Partisi'nin kapanmasından sonra, 14 Şubat 1993 tarihinde Rus
Komünistlerinin 2.Olağanüstü Kongresi'nde kuruldu.
Parti eski Sovyet siyasetçileri; Gennadiy Zyuganov,
Yegor Ligaçev ve Anatoly Lukyanov tarafından kurulmuştur.
2. Olağanüstü Kongre'de halen yine genel başkan olan Gennadiy Zyuganov parti
lideri seçilmiştir.
Partinin resmi siyasi-ideolojik görüşü Marksizm-Leninizm’dir.
Selefinden farklı olarak Stalinizmi savunmaktadırlar.
Sovyetler Birliği Komünist
Partisi’nin halefi olan KPRF, Birleşik Rusya Partisi’nden sonra
Rusya’nın ikinci büyük siyasi partisidir.
Rusya’da sosyalizmin yeniden inşa edilmesi, bilimsel ve
teknolojik ilerleme, bilimsel sosyalizmin ilkelerine dayalı olarak sosyal
adaletin tesisi, insanın sömürülmesinin engellenmesi, mülkiyet hakkının
korunmasıyla birlikte kollektivizasyon ve
kooperatifin geliştirilmesi, tarım ve sanayide modern teknolojinin
kullanılması, Sovyet dönemi
sosyal güvencelerin restorasyonu partinin temel amaçlarıdır. Büyük ölçekli
işletmelerin kamulaştırılmasını savunan ama özel sektörde küçük ve orta ölçekli
işletmelerin korunmasına yönelik bir ekonomik program belirler.
Emekçilerin gerçek iktidarını temsil eden bir devlet inşa
ederek emekçilerin çıkarlarını savunarak, kırsal alanda tarımda kolektif
formların öncü rolünün geliştirilmesini ve sosyal odaklı planlamayı uygun
görür. Doğal kaynakların millileştirilmesi, yerli üretimin geliştirilmesi, dışa
bağımlılığın azaltılması, fiyatlar üzerinde devlet kontrolünün sağlanması,
dengeli bir maliye politikası uygulanmasını amaçlar. Bilimsel ve teknik
potansiyelin geliştirilmesi ve iyileştirilmesine, toplumsal çıkarların dikkate
alınmasına önem verir. Uluslararası ilişkilerde eski BDT(Bağımsız Devletler
Topluluğu) ülkeleriyle ekonomik ilişkilerin öncelikli olarak geliştirilmesini
hedefler.
Doğru
Rusya veya Adil Rusya Partisi
Doğru Rusya veya Adil Rusya Partisi (Справедливая
Россия-Spravedlibaya Rossiya), merkez solda, demokratik sosyalist ya da
sosyal demokrat olarak tanımlanabilecek siyasi çizgideki bir partidir.
Sosyalist Enternasyonal
üyesidir.
28 Ekim 2006 tarihinde kurulan bu partinin, genel başkanı Sergey Mironov’dur.
Eski Rodina Partisi’nin halefi niteliğindedir. Kurulduğunda Rusya Federasyonu Komünist
Partisi, Adil Rusya partisinin sosyalist oyları bölmek amacıyla
Kremlin tarafından kurulduğunu iddia etmişti.
Siyasi
Parti LDPR
Siyasi Parti LDPR (Политическая партия ЛДПР-Politiçeskaya
Partiya LDPR), eski adıyla Rusya Liberal Demokrat Partisi
(Либерально-Демократическая Партия России – Liberal'no-Demokratiçeskaya
Partiya Rossiyi), Rusya
Federasyonu'nda aşırı sağ çizgide bir siyasi
partidir.
Vladimir Jirinovskiy, partiye
1992'deki kuruluşundan bu yana liderlik yapmaktadır.
Parti, 90'lı yıllarda hem komünizme, hem de "vahşi"
kapitalizme karşı olmak sloganıyla 1993 Duma seçimlerinde çeşitli seçmen
kitlelerinden oy toplayarak başarı elde etti.
2007 seçimlerinde parti %8.14 oy aldı ve Devlet
Duması'ndaki 450 koltuktan 40'ını almayı başardı.
2011 seçimlerinde oy yüzdeleri %11.4'e yükseldi.
Partinin imajı ve hareket merkezi, tümüyle lideri
Jirinovskiy'e bağlıdır.
İsmine rağmen Parti, söylemlerine bakılarak sıklıkla
"ne liberal, ne de demokratik" şeklinde
tanımlanmaktadır.
Parti ideolojisi, baskın olarak Jirinovskiy'nin fikirleri
olan "Emperyal yeniden fetih" (yenilenmiş bir Rusya İmparatorluğu) ve
"Büyük Rusya"nın otoriter vizyonu
temelinde şekillenmiştir.
25. Kongre'den sonra (Aralık 2012) Rusya Liberal Demokrat
Partisi adını Siyasi Parti LDPR olarak değiştirdi. Rusya Liberal Demokrat
Partisi adı partinin tarihi adı haline geldi.
Renkli bir kişiliğe sahip LDPR'nin
kurucusu, lideri , Duma Meclisi
eski Başkan yardımcısı ve Avrupa Parlamentosu üyesi Vladimir Jirinovskiy,Türkolog,
sosyolog ve avukattır.
Jirinovskiy, Seydişehir Alimünyum Tesislerinin yapılması
sırasında Türkiye’de tercüman olarak çalışmıştır. Bu dönemde komünizm
propagandası yaptığı iddiasıyla kısa süreli gözaltına alınmıştır. Bu olayı hiç
unutmamıştır ve sıkça dile getirmektedir.
Televizyon tartışma programlarının ateşli katılımcılarından
olan Jirinovskiy, Türkçe bildiği hatırlatılınca bazen Türkçe şarkılar
söylemektedir. En severek söylediği şarkı ise Türk Sanat Müziği bestecisi ve
ses sanatçısı Suat Sayın'ın "Sevemez Kimse Seni" isimli şarkısıdır.
***
Her ne kadar şu anda Duma’da milletvekilliklerini paylaşan
ve önümüzdeki seçimlerde de üç aşağı beş yukarı aynı pozisyonda olacak dört
siyasi parti farklı söylemlere sahip olsalar da, aralarındaki farklılıklara ve
rekabete rağmen bana göre benzeşik politikalara sahipler.
Bazıları merkezin biraz sağında, bazılarıysa biraz
solunda... Ancak tümü bizim tabirimizle “ulusalcı” Avrasyacı bir siyasi çizgideler.
Aralarındaki birlik ve muhabbet ise “Yenikapı Ruhu”nu bile kıskandıracak ölçüde.
Yani, bir şekilde “işbirliğine dayalı çok partili bir
sistem”in var olduğu gerçeğiyle karşı karşıya bulunmaktayız diyebiliriz.
Durum, Jirinovskiy’nin sevip, söylediği şarkının sözlerine uygun
biraz:
“Sevemez kimse seni / Benim sevdiğim kadar / Sevgilim sen
olmasan / Yaşamak neye yarar?”
***
Türkiye’yi ilgilendiren bir başka haber de şöyle:
Rusya Merkezi Seçim Kurulu Sözcüsü Vasiliy Lihaçev, 18
Eylül’de yapılacak Rusya parlamentosunun alt kanadı Duma seçimlerinde Türk
gözlemcilerin görev alabileceğini söyledi.
Geçen seçimlerde Türkiye’den 9 temsilci vardı.
Gazetecilere konuşan Lihaçev, 18 Eylül seçimlerini
gerçekleştirme konusunda Rusya’nın hazır olup olmadığını incelemek, seçimler
için gerekenleri saptamak amacıyla uluslararası bir heyetin ülkeye geldiğini
söyledi.
Lihaçev, “Şimdilik 400 ilâ 500 gözlemci sayısı veriyorlar.
Heyette AGİT ülkelerinden temsilciler var. Bu yöndeki ilgilerini belirten Türkiye
ve ABD’den de temsilciler olacak. Varşova ve Viyana Türk temsilcilerin de
olmasından yana bir karar alırsa, bu Ankara ile ilişkilerin
normalleştirilmesine yönelik bir kanal olabilir” ifadelerini kullandı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder