Kaynak: http://www.moskovalife.com/
VODKA
Tüm dünyanın bildiği bu içki Rusya'ya 16. yy'da gelmiştir. Üstelik
bunu getirenler, Rusların biradan daha sert bir içki içmemiş olduğunu öğrenince
şaşıran Cenevizli tüccarlardır. İlginçtir vodka o zamanlar Rusya'da
tutulmamıştır. Ruslar 19.yy'a kadar vodka içmek istememişlerdir. Yeri gelmişken
belirtelim, o zamanların ünlü kimyacısı Dmitriy Mendeleyev vodka için ideal
tarifi bulmuştur. Bu tarife göre içkideki ispirto oranı %40 olmalıdır. Vodka
hemen hemen tüm dünya üreticileri tarafından işte bu formüle göre
üretilmektedir.
Yine yeri gelmişken belirtelim: Rusya sadece 1982'de vodkanın
anavatanı olarak anılma hakkına sahip olmuştur: SSCB, 'Sadece Rusya'dan gelen
Vodka, Gerçek Rus Vodkasıdır' sloganı ile vodkaya ulusal içki patenti almıştır.
TROYKA (kelime kelime çevirisi ile 'ÜÇLÜ')
Şu ya da bu şekilde Rusya ile ilgili pankartlarda,
kartpostallarda, kitaplarda, paketlerde çok sık bir şekilde yeralan ünlü üç at
koşulmuş araba. Diğer yandan bu tür arabalar sadece 18. yy'da Rusya'da
kullanılmaya başlanmıştır. Üç at koşulmuş bu hafif arabaları ile kötü Rus
yollarında yol almak en rahat yöntem idi.
Troyka 20. yy başına kadar kullanılmıştır. Özellikle karlı
yollarda arabada tekerlek yerine kızak kullanılırdı. Troyka uçsuz bucaksız
mekan, irade ve el değmemiş doğa ile özdeşleştirilir. Ona atfedilmiş çok şiir
vardır. Ünlü yazar Gogol troykayı Rusya ile karşılaştırmıştır: «Hırçın,
geçilmez bir troyka gibi yolları aşan sen değil misin, Rus? … Rus, nereye
gidiyorsun böyle? Cevap ver. Cevap vermiyor».
MATRYOŞKA
Rusya'nın en bilinen sembolü: Birbiri içine yerleştirilmiş, birini
açınca içinden daha küçüğü çıkan ve böylece sürüp giden ahşap bir kukladır.
Halkın içinden çıkma, köylü bir adı vardır: Matryona. Aslında matryoşka bir
Japon oyuncağıdır, sadece 19. yy'da Rusya'ya gelmiştir.
20. yy'da 'politize' matryoşkalar popüler olmuştur. Bunlar
arasında devlet başkanları ve değişik ülke liderlerini betimleyenler vardır.
KOLHOZ (telaffuz edilişi: KALHOZ)
Bu kelime 'kollektif çiftlik' ifadesinden türetilmiştir. Bir
sovyet icadıdır. Genç sovyet iktidarı, bir arsada çalışmaya yapmaya zorlamak,
tüm karı ise ortak bir fonda toplamak amacıyla köylüleri bir çatı altında
toplamaya karar vermiştir. İlk kolhozlar 1918'de ortaya çıkmıştır, 1932'de ise
tüm köylüler bir kolhoza bağlı olmakla yükümlü kılınmışlardır.
KALAŞNİKOV
Bu makinalı tüfeğin resmi adı AK-47'dir. Silah mühendisi Mihail
Kalaşnikov 2. Dünya Savaşı'nın hemen başlarında bu tüfeği dizayn ettiğinde
sadece 20 yaşında idi. AK-47 o zamandan bu yana muazzam bir popülariteye sahip
olmuştur. Uzmanlar kullanım kolaylığı ve güvenilirlik bakımından dünyada eşi
olmadığını kabul ederler. Kalaşnikov malinalı tüfek bazı ülkelerin
bayraklarında sembol olarak kullanılmıştır ve çok sayıda sanat eserine tema
teşkil etmiştir. Mihail Kalaşnikov 2013 yılında, 94 yaşında iken öldü.
PERESTROYKA (kelime kelime çevirisi ile 'YENİDEN YAPILANMA')
Bu kelime Rusça 'stroit' (inşa etme) fiilinden gelir. Perestroyka
1985 yılında, Mihail Gorbaçov'un iktidara gelmesi ile başlamıştır ve 1991
yılında SSCB'nin dağılması ile sona ermiştir. İç politika açısından
perestroyka, sivil özgürlükler, düşünce özgürlüğü, piyasa ekonomisine geçiş
anlamına gelir. Perestroyka aynı zamanda SSCB ve Batı arasında 50 yıldır devam
eden 'soğuk savaş'ın da bitmesini sağlamıştır.
NA ZDOROVYE (telaffuz edilişi: NA ZDAROVYE, çevirisi 'SAĞLIĞINA')
Bu cümle tüm dünyada bilinir. Genelde masa başı ziyafette, içki
içilirken söylendiği kabul edilir. Neden böyle bir anlamın yaygınlaştığı pek
bilinmez. Büyük bir ihtimalle bunun nedeni Perestroyka döneminde çekilen
Hollywood filmleridir. Üstüne üstlük rusçası 'ZA ZDOROVYE!'dir.
SPUTNİK (YOL ARKADAŞI)
Bu kelime rusça YOL ARKADAŞI demektir. Sovyet mühendisleri 4 ekim
1957'de fırlatılan dünyanın ilk suni uydusuna bu ismi vermeyi
kararlaştırmışlardır. Bu olay uzay çağının başlamasına neden olmuş ve
teknolojik olarak geri kalmış olarak kabul edilen SSCB'nin imajını
değiştirmiştir.
DAÇA
Bu kelime, mesela Amerika'da şehir dışındaki ev anlamında
kullanılır. Aslında rusça 'dat' (vermek) fiilinden gelir. Çünkü Rusya'da
genelde özel çabalarından dolayı insanlara devlet tarafından verilirdi. Çehov
çok sayıdaki eserini daçaya adamıştır. Onun için daça, Rus aristokratların
bahçede oturdukları ve çay içerken Rusya'nın kaderini konuştukları özel bir
yerdi. Ancak daça 20. yy'ın 50'li yıllarında sıradan sovyet insanlarının da
ulaşabileceği bir imkan haline gelmiştir.
BABUŞKA (NİNE)
Bu kelime rusçada hem 'yaşlı kadın' hem de 'nine' anlamındadır.
Rusya'da hala tanıdık olmayan yaşlı hanımlara 'Babuşka' diye hitap edilir. Rus
ninesi eski bir tipleme haline gelmiştir: İyi yürekli, başörtülü, ufak tefek
yaşlı kadın. Ancak günümüzde böylesi klasik nineler hiç kalmadı dersek yanlış
olmaz.
SAMOVAR (telaffuz edilişi: SAMAVAR: SEMAVER)
Bu kelime 'sam' (kendi) ve 'varit' (kaynatan) kelimelerinden
türetilmiştir. Semaver büyük bir ihtimalle Persia'dan Rusya'ya gelmiştir. Bir
zamanlar çay içmenin en önemli aracı idi. İlk başlarda semaverler odun ya da
kömürle 'çalışırlardı'. Daha sonra elektrikli olanları çıktı. Günümüzde ise
elektrikli çaydanlıklar bunların da kullanımdan çıkmasına neden oldu.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder