Dünyaca bilinen en popüler 10 Rus kelimesi

Kaynak: http://www.moskovalife.com/

Rusya diğer ülkeler gibi hakkında kullanılagelen önyargılara boğulmuştur. Diğer yandan bazı kelimelerini tüm dünya ile 'paylaşan' ülkelerin sayısı da fazla değildir. İşte size dünyada en popüler 10 Rus kelimesi. Bakalım hepsini biliyor musunuz?

VODKA

Tüm dünyanın bildiği bu içki Rusya'ya 16. yy'da gelmiştir. Üstelik bunu getirenler, Rusların biradan daha sert bir içki içmemiş olduğunu öğrenince şaşıran Cenevizli tüccarlardır. İlginçtir vodka o zamanlar Rusya'da tutulmamıştır. Ruslar 19.yy'a kadar vodka içmek istememişlerdir. Yeri gelmişken belirtelim, o zamanların ünlü kimyacısı Dmitriy Mendeleyev vodka için ideal tarifi bulmuştur. Bu tarife göre içkideki ispirto oranı %40 olmalıdır. Vodka hemen hemen tüm dünya üreticileri tarafından işte bu formüle göre üretilmektedir.

Yine yeri gelmişken belirtelim: Rusya sadece 1982'de vodkanın anavatanı olarak anılma hakkına sahip olmuştur: SSCB, 'Sadece Rusya'dan gelen Vodka, Gerçek Rus Vodkasıdır' sloganı ile vodkaya ulusal içki patenti almıştır.

TROYKA (kelime kelime çevirisi ile 'ÜÇLÜ')

Şu ya da bu şekilde Rusya ile ilgili pankartlarda, kartpostallarda, kitaplarda, paketlerde çok sık bir şekilde yeralan ünlü üç at koşulmuş araba. Diğer yandan bu tür arabalar sadece 18. yy'da Rusya'da kullanılmaya başlanmıştır. Üç at koşulmuş bu hafif arabaları ile kötü Rus yollarında yol almak en rahat yöntem idi.

Troyka 20. yy başına kadar kullanılmıştır. Özellikle karlı yollarda arabada tekerlek yerine kızak kullanılırdı. Troyka uçsuz bucaksız mekan, irade ve el değmemiş doğa ile özdeşleştirilir. Ona atfedilmiş çok şiir vardır. Ünlü yazar Gogol troykayı Rusya ile karşılaştırmıştır: «Hırçın, geçilmez bir troyka gibi yolları aşan sen değil misin, Rus? … Rus, nereye gidiyorsun böyle? Cevap ver. Cevap vermiyor».

MATRYOŞKA

Rusya'nın en bilinen sembolü: Birbiri içine yerleştirilmiş, birini açınca içinden daha küçüğü çıkan ve böylece sürüp giden ahşap bir kukladır. Halkın içinden çıkma, köylü bir adı vardır: Matryona. Aslında matryoşka bir Japon oyuncağıdır, sadece 19. yy'da Rusya'ya gelmiştir.

20. yy'da 'politize' matryoşkalar popüler olmuştur. Bunlar arasında devlet başkanları ve değişik ülke liderlerini betimleyenler vardır.

KOLHOZ (telaffuz edilişi: KALHOZ)

Bu kelime 'kollektif çiftlik' ifadesinden türetilmiştir. Bir sovyet icadıdır. Genç sovyet iktidarı, bir arsada çalışmaya yapmaya zorlamak, tüm karı ise ortak bir fonda toplamak amacıyla köylüleri bir çatı altında toplamaya karar vermiştir. İlk kolhozlar 1918'de ortaya çıkmıştır, 1932'de ise tüm köylüler bir kolhoza bağlı olmakla yükümlü kılınmışlardır.

KALAŞNİKOV

Bu makinalı tüfeğin resmi adı AK-47'dir. Silah mühendisi Mihail Kalaşnikov 2. Dünya Savaşı'nın hemen başlarında bu tüfeği dizayn ettiğinde sadece 20 yaşında idi. AK-47 o zamandan bu yana muazzam bir popülariteye sahip olmuştur. Uzmanlar kullanım kolaylığı ve güvenilirlik bakımından dünyada eşi olmadığını kabul ederler. Kalaşnikov malinalı tüfek bazı ülkelerin bayraklarında sembol olarak kullanılmıştır ve çok sayıda sanat eserine tema teşkil etmiştir. Mihail Kalaşnikov 2013 yılında, 94 yaşında iken öldü.

PERESTROYKA (kelime kelime çevirisi ile 'YENİDEN YAPILANMA')

Bu kelime Rusça 'stroit' (inşa etme) fiilinden gelir. Perestroyka 1985 yılında, Mihail Gorbaçov'un iktidara gelmesi ile başlamıştır ve 1991 yılında SSCB'nin dağılması ile sona ermiştir. İç politika açısından perestroyka, sivil özgürlükler, düşünce özgürlüğü, piyasa ekonomisine geçiş anlamına gelir. Perestroyka aynı zamanda SSCB ve Batı arasında 50 yıldır devam eden 'soğuk savaş'ın da bitmesini sağlamıştır.

NA ZDOROVYE (telaffuz edilişi: NA ZDAROVYE, çevirisi 'SAĞLIĞINA')

Bu cümle tüm dünyada bilinir. Genelde masa başı ziyafette, içki içilirken söylendiği kabul edilir. Neden böyle bir anlamın yaygınlaştığı pek bilinmez. Büyük bir ihtimalle bunun nedeni Perestroyka döneminde çekilen Hollywood filmleridir. Üstüne üstlük rusçası 'ZA ZDOROVYE!'dir.

SPUTNİK (YOL ARKADAŞI)

Bu kelime rusça YOL ARKADAŞI demektir. Sovyet mühendisleri 4 ekim 1957'de fırlatılan dünyanın ilk suni uydusuna bu ismi vermeyi kararlaştırmışlardır. Bu olay uzay çağının başlamasına neden olmuş ve teknolojik olarak geri kalmış olarak kabul edilen SSCB'nin imajını değiştirmiştir.

DAÇA

Bu kelime, mesela Amerika'da şehir dışındaki ev anlamında kullanılır. Aslında rusça 'dat' (vermek) fiilinden gelir. Çünkü Rusya'da genelde özel çabalarından dolayı insanlara devlet tarafından verilirdi. Çehov çok sayıdaki eserini daçaya adamıştır. Onun için daça, Rus aristokratların bahçede oturdukları ve çay içerken Rusya'nın kaderini konuştukları özel bir yerdi. Ancak daça 20. yy'ın 50'li yıllarında sıradan sovyet insanlarının da ulaşabileceği bir imkan haline gelmiştir.

BABUŞKA (NİNE)

Bu kelime rusçada hem 'yaşlı kadın' hem de 'nine' anlamındadır. Rusya'da hala tanıdık olmayan yaşlı hanımlara 'Babuşka' diye hitap edilir. Rus ninesi eski bir tipleme haline gelmiştir: İyi yürekli, başörtülü, ufak tefek yaşlı kadın. Ancak günümüzde böylesi klasik nineler hiç kalmadı dersek yanlış olmaz.

SAMOVAR (telaffuz edilişi: SAMAVAR: SEMAVER)

Bu kelime 'sam' (kendi) ve 'varit' (kaynatan) kelimelerinden türetilmiştir. Semaver büyük bir ihtimalle Persia'dan Rusya'ya gelmiştir. Bir zamanlar çay içmenin en önemli aracı idi. İlk başlarda semaverler odun ya da kömürle 'çalışırlardı'. Daha sonra elektrikli olanları çıktı. Günümüzde ise elektrikli çaydanlıklar bunların da kullanımdan çıkmasına neden oldu.