Dostoyevski’nin Suç ve Ceza Eskizleri

Özge Kepenek 

Kaynak: https://oggito.com/

Rus edebiyatının dehası Fyodor Dostoyevski de çoğumuz gibi dikkatini toparlayamadığında bir şeyler karalamaktan hoşlanırdı. Yüz ifadelerinin ve detaylandırılmış mimari içeriklerin incelikle gölgelendirilmiş çizimleri, yazarın birçok roman taslağında görülebilir. Fakat Dostoyevski’nin karalamaları, aklını ve elini meşgul etmeye yarayan bir araçtan daha fazlasıydı. Bunlar, onun edebi yönteminin bütünleyici bir parçasıydı. Tüm muazzam aşırılıklarıyla romana özgü hayal gücü son derece görsel ve mimariydi.

Dostoyevski üstüne çalışan akademisyen Konstantin Barcht, “Gerçekten de Dostoyevski, yaratıcı düşünme sürecinde yazma ve not almayla yetinen bir yazar değildi,” diyor. “Kelimelerin anlam ve önemi, görsel imgeler aracılığıyla ifade edilen diğer anlamlarla karşılıklı etkileşim içindeydi.” Barcht bunu “yazara özgü bir çalışma yöntemi” olarak tanımlıyor.

Suç ve Ceza’nın taslaklarında yazarın çaresiz öğrenci Raskolnikov’u ve pespaye sosyopat Svidrigaylov’u nasıl hayal ettiğini görebiliyoruz. Öteki çizimlerse, kimin kim olduğu kesin olarak belli olmasa da Sonya’ya, dedektif polis Porfiriy Petroviç’e, sabıkalı alkolik baba Semyon Marmeladov’a ve romandaki öteki karakterlere ait olabilir.

Dostoyevski 1865’te romanı yazmaya başladığında başkarakterle arasında çok fazla ortak nokta vardı. Kumarda neredeyse servetinin tamamını kaybeden yazar çaresiz durumdaydı. Hikâye aslında, eleştirmen Joseph Frank’in yazdığına göre, “Bir novella olarak tasarlanmıştı.” Dostoyevski’nin defterlerinde orijinal eserin detaylı parçaları bulunabiliyor. 

Frank, 1967’de defterlerin bir çevirisini yayımlayan Edward Wasiolek’ten alıntı yapıyor: 

“Defterlerde çizimler, pratik meselelere dair notlar, her türden karalama, yayın masraflarıyla ilgili hesaplar, eskizler ve rasgele düşünceler yer alıyor.”

Suç ve Ceza’nın taslakları, yazarın öteki romanlarının taslaklarıyla benzerlik taşıyor. Rus internet sitesi Culture.ru’da yazarın Budala, Ecinniler ve Delikanlı gibi birçok romanının çeşitli eskizlerine ulaşmak mümkün.