Goradki

Goradki (Городки, kasabacıklar), Rusya’da 19. yüzyılda popüler olmuş bir açık hava oyunudur.

Zamanla bir spor türü haline gelmiştir.

Sonraları unutulmuş, neredeyse yok olmuş, daha sonra yeniden popüler olmuş. Çok sevilmiş.

Goradki nedir? 

Neden bu kadar bağımlılık yapıyor? 

Ve hangi becerileri geliştiriyor?

Goradki'yi anlamak için öncelikle terminolojiyi bilmek gerekiyor:  Gorad  kelimesi "şehir" anlamına gelirken, goradok "küçük kasaba" veya "köy" anlamına gelir.

Goradki, kelime anlamıyla küçük şehirler veya kasabacıklar demektir.

Oyunun düzenlendiği kare şeklindeki alana gorad (şehir) adı verilir.

Oyun alanı, oyuncuların atışlarını hedefledikleri bölgelere bölünmüş 2'ye 2 metrelik bir karedir.

Oyun, biraz bowlinge ve biraz da at nalı oyununa benzer.

Amaç, kuka gruplarının üzerlerine bir sopayı atarak devirmektir. 

Goradki oyuncusunun elindeki tahta sopa sıradan bir sopaya benzer. Genellikle meşe, alıç veya kızılcık ağacından yapılır ve bir metreden uzun olamaz.

Oyun alanı ise tuhaf şekillerde yerleştirilmiş kukalarla, lobutlarla kaplı olur.

Şekiller, "top", "çatal", "yıldız", "kerevit" ve "uçak" gibi adlarla konfigürasyonlar halinde düzenlenmiştir.

Bu 15 konfigürasyonun isimleri şöyle:

Top ( пушка , puşka )

Çatal ( вилка , vilka )

Yıldız ( звезда , zvezda )

Ok ( стрела , strela )

Peki ( колодец , kolodets )

Krank mili ( коленчатый вал , kolenchatyy val )

Topçu ( артиллерия , topçular )

Raket ( ракетка , raketka )

Makineli tüfek kurulumu ( пулемётное гнездо , pulemyotnoe gnezdo )

Istakoz ( рак , rak )

Bekçi ( часовые , chasovye )

Orak ( серп , serp )

Atış poligonu ( тир , tir )

Uçak ( самолёт , samolet )

Mektup ( письмо , pis'mo ) 

Oyunun amacı, mümkün olduğu kadar az atışla beş silindirik pimi veya "köyü" "şehirden" atmaktır.

"Köyler" 20 santimetre uzunluğunda ve yaklaşık 4,5-5 santimetre çapındadır. Oyuncular "şehirden" 13 metre uzakta dururlar ve sopayı atarlar.

Bir veya daha fazla lobutu "şehirden" başarıyla çıkarırlarsa, 6,5 metre mesafeden atmaya devam ederler.

Kare şeklindeki oyun alanının tüm şekilleri dışarı atıldığında bir köy "sürgün edilmiş" sayılır.

Oyunu üç tur boyunca 15 şeklin tamamını devirmek için en az atış kullanan oyuncu kazanır. Goradki bire bir veya takım halinde oynanabilir.

Oyuncular puan almaz, köyler yeniden ayarlanır ve sopanın çizgiye veya çizginin önündeki yere değmesi durumunda bir dönüş ücreti alınır; sınır çizgisine basarlarsa veya sınırı geçerlerse; ve belirlenen 30 saniyelik süre içerisinde sopayı atmazlarsa.

Goradki, yere bir oyun alanı çizen ve ardından aynı ağaçtan yapılmış sopalarla ahşap figürleri deviren Rus köylüleri tarafından icat edildi.

Beton ve asfalt oyun alanları çok daha geç bir döneme, 20. yüzyıla kadar ortaya çıkmamıştı.

Ünlü Rus komutanlarından Aleksandr Suvorov bir keresinde goradki'yi savaş taktikleriyle karşılaştırmıştı: “Atınızı ayarlamak nişanınızı keskinleştirir; iğnelere vurmak saldırıda hızlı olmanızı sağlar; Lobutları düşürmek gücünüzü geliştirir.”

1928'de Goradki, Tüm Birlik Olimpiyatlarına dahil edildi. Ve bugün hala sporu belirleyen resmi kurallar 1933'te resmileştirildi. Konfigürasyon sayısı 15 olarak sabitlendi.

1960'lar ve 1970'ler Sovyetler Birliği'nde goradki'nin altın yıllarıydı. Her stadyumun, tatil yerinin, sağlık merkezinin, avlunun, yaz kampının ve fabrikanın kendi goradki oyun alanı vardı.

Ancak spora olan ilgi, 1990'lı yıllara kadar azalmaya başladı ve o dönemde bir tür canlanma yaşandı. Belarus, Estonya, Finlandiya, Almanya, Letonya, Moldova, Rusya, İsveç ve Ukrayna'nın üye olduğu Uluslararası Gorodki Sporları Federasyonu kuruldu. 

***

Oyunun tiryakileri arasında Rus yazarları Lev Tolstoy ve Anton Çehov, Sovyet liderleri Lenin ve Stalin, bilim adamı İvan Pavlov ve şarkıcı Feodor Şalyapin var.

Başkan Vladimir Putin, Moskova Belediye Başkanı Sergey Sabyanin ve Rusya Spor Bakanı Vitaliy Mutko goradki oynarken çok sık görülmüşlerdir.

Hatta Şubat 2013'te Etnik Gruplar Arası İlişkiler Konseyi üyeleriyle yaptığı toplantıda Vladimir Putin, Rusya'nın "ulusal sporlarımız Olimpiyat programına dahil edilmesi için çalışılması gerektiğini"  duyurmuştu.

Ne yazık ki, her Rus şehrinde goradki oynayacak bir yer veya genç yeteneklere rehberlik edecek antrenörler yok. 

Ve gerçek şu ki, günümüzde, ne yazık ki pek çok insan böyle bir oyunun varlığından bile haberdar değil.

Goradki'nin küresel popülerlik açısından futbol veya tenise bir rakip olması tabii ki beklenmiyor. Ancak Rusya’da goradki meraklıları, bu oyunun yaygınlaşmasını isteyen çok sayıda insan var.

Örneğin Marina Tolstykh, Novosibirsk'te çocuk turnuvaları düzenliyor: “Ben sadece çocukların oyun oynamasını ve eğlenmesini istiyorum. Goradki onlar için bilgisayar oyunlarından ve internetten çok daha iyi ve günümüzün çocukları başka hiçbir şeyle ilgilenmiyor gibi görünüyor. Goradki çocuklara dostluğu ve rakibine saygı duymayı öğretir,” diyor.

Bahar geldi. Goradki oyun alanları muhtemelen bu yaz Moskova'nın parklarında ortaya çıkacak. Oynamasını bilmeseniz bile seyretmesi de keyifli.