Bitmeyen tartışma: Rusya'nın en uzun nehri hangisi?

Kaynak: https://turkrus.com/

İlk bakışta basit görünen bu soru, harita üzerindeki ölçüm yöntemine göre birbirinden farklı yanıtlar doğuruyor. Coğrafyacılar, hidrologlar ve ansiklopediciler arasında süregelen tartışma, Ob, Yenisey, Lena ve Amur gibi dev akarsuların her birini "en uzun" ilan eden farklı sıralamalarla sonuçlanıyor. Nehrin başlangıcı sayılacak noktanın tanımı, kolların dahil edilip edilmemesi ve hatta denize döküldüğü alanın niteliği gibi faktörler, rakamları kökten değiştiriyor. 

Bu karmaşık tabloyu sadeleştirmek için, farklı hesaplama yöntemlerine göre Rusya’nın nehirlerini 10 soruda masaya yatırıyoruz.

Rusya’nın En Uzun Nehri Hangisi? 

Her şey ölçüme nereden başladığınıza bağlı…

Bir nehrin uzunluğu nasıl ölçülür?

Basit gibi görünse de aslında karmaşık: Başlangıç (istok) ve bitiş (uğra) noktaları nasıl seçildiğine bağlı. Kaynaktan mı başlanır, yoksa en uzak koldan mı? Her yöntem farklı bir sonuç verir.

Peki “istok” nedir?

Büyük Sovyet Ansiklopedisi’ne göre istok, sürekli su akışının başladığı noktadır. Ama bazı nehirler (örneğin Ob, Amur) iki nehrin birleşmesiyle oluşur. O zaman başlangıç neresidir?

Coğrafi olarak en uzun beş Rus nehri hangileri?
Yalnızca "isim olarak" nehir kabul edilen ana kol sayılırsa:

Lena (4440 km)

İrtiş (4248 km)

Ob (3650 km)

Volga (3530 km)

Yenisey (3487 km)

Peki en uzun “kaynak kol” yöntemiyle sıralama nasıldır?

Burada ana nehrin en uzak kolu dikkate alınır:

Amur (4999 km, Hailar–Argun–Amur)

Ob (4338 km, Katun başlangıcıyla)

Lena (4440 km)

Yenisey (4287 km, Kaa-Hem’le)

İrtiş (4248 km)

Bir nehrin “havzasının en uzak noktası” nedir?

Bu yöntemde, bir nehrin havzasındaki en uzak noktadan denize kadar olan su yolu ölçülür. Böylece, örneğin Yenisey’in kolu olan İder Nehri (Moğolistan’dan) dahil edilir.

Bu yönteme göre en uzun nehir kim?

Yenisey sistemi: 5550 km (İder–Selenge–Bajkal–Angara–Yenisey)

Ob sistemi: 5410 km (Kara İrtiş dahil)

Amur: 4999 km

Lena: 4692 km

Ob (Çulım kolu dahil): 4565 km

Volga neden bu listelerde geride?

Volga yalnızca "doğrudan" ölçümde öne çıkar (3530 km). Kolları eklense bile sistem uzunluğu 3731 km’yi aşmaz.

Uç noktalar neden bu kadar tartışmalı?

Bazı nehirlerin denize döküldüğü bölgeler (örneğin Obskaya Guba) aslında haliç ya da körfez sayılır. Bazı araştırmacılar bu bölgeleri dahil eder, bazıları etmez.

Milliyet faktörü önemli mi?

Evet. Bazı uzun nehirlerin kaynakları Çin, Moğolistan ya da Kazakistan'da. Örneğin Amur’un kaynağı Çin’in Hingan Dağları'ndaki Hailar. Bu da “Rusya'nın en uzun nehri mi?” tartışmasını doğuruyor.

Peki sonuç olarak hangisi “en uzun”?

Cevap: Yöntemine göre değişir.

Coğrafi adlandırmayla: Lena

Kaynak kol uzunluğuna göre: Amur

Havzanın en uzak noktasına göre: Yenisey

Ama hepsi Rusya’nın gurur kaynağı olan dev akarsular.