Nâzım Hikmet’i Sovyetler’e tanıtan dergi 70 yaşında

Kaynak: https://turkrus.com/

 

Sovyetler Birliği’nde yabancı edebiyatı okura ulaştıran en önemli yayın organlarından biri olan İnostrannaya Literatura (Yabancı Edebiyat) dergisinin ilk sayısının yayımlanmasının üzerinden tam 70 yıl geçti.

İnostrannaya Literatura, yalnızca Batılı yazarları değil, Türk edebiyatını da Sovyet okuruyla buluşturan önemli bir vitrin olmuştu. Nâzım Hikmet’in pek çok şiiri Rusçaya ilk kez bu dergide çevrilerek yayımlandı. Aynı şekilde, Aziz Nesin gibi yazarların eserleri de burada Sovyet okuruyla buluştu. Dergi, Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında kurulmuş ender kültürel köprülerden biriydi. 

Dönemin katı sansür koşullarına rağmen, dünya edebiyatının önde gelen eserlerini Sovyet okuruna ulaştırmayı başaran İnostrannaya Literatura, uzun yıllar boyunca ülkenin dışa açılan nadir kültürel pencerelerinden biri olarak önemini korudu.

1955’te değişen siyasi ve kültürel iklimle birlikte alelacele yayın hayatına başlayan derginin başına yazar Aleksandr Çakovski getirildi. Yayın çizgisi, ulusal kültürlere saygılı fakat enternasyonalist bir perspektifle belirlendi. İlk sayısında Jean-Paul Sartre’dan Walt Whitman’a, Çinli ve Sırp komünist yazarlardan Romain Rolland’a kadar uzanan geniş bir yelpazede eser yer aldı. Dergi, yalnızca Sovyet halkının değil, tüm Doğu Bloku’nun edebi ufkunu genişleten bir kaynak hâline geldi. 

Sovyetler’in dağılması ve internetin yükselişiyle birlikte tirajı düşse de İnostrannaya Literatura hâlâ yayımlanmaya devam ediyor. 2018 yılında yazar teliflerini karşılamak için başlatılan kitlesel bağış kampanyası hedeflenen miktara ulaşamamıştı. Buna rağmen bugün hâlâ 3500 nüsha basan dergi, ülkenin en çok okunan “kalın dergileri” arasında.