Dersu Uzala

Wikipedia

 

Dersu Uzala ( c.1849  - 13 Mart 1908) Ussuri bölgesinin yerli sakini, avcı ve rehberdi.

V. K. Arsenyev'in 1906 ve 1907'deki keşif gezilerine katılan Dersu Uzala, " Ussuri Bölgesi Karşısında" ve " Dersu Uzala " adlı öykülerinde ana karakter olarak karşımıza çıkar.

"Mohikanların sonuncusu"nun Rusça versiyonu olan Dersu, muhtemelen nesli tükenen/yok edilen Nanai halkının veya Uzala (Ojal) kabilesinin son insanıydı.

Dersu Uzala, Ussuri bölgesinde doğmuştur,

Doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Ailesini çiçek salgınında kaybetti. Ussuri Nehri vadisinde dolaşarak kürklü hayvanlar için ticari avcılık yaptı.

1906'dan beri ünlü Rus gezgin, yazar, Ussuri bölgesinin kaşifi Vladimir Klavdievich Arsenyev'in önderlik ettiği keşif gezilerine rehber olarak katıldı .

13 Mart 1908'de Korfovskaya tren istasyonu bölgesinde bir soygun sonucu öldü.

 

Arsenyev'in kitaplarındaki karakter olarak Dersu Uzala

Vladimir Klavdievich Arsenyev'in kitaplarına göre, yazar ve "orman adamı" Dersu, 1902'den 1908'e kadar Ussuri taygasında kilometrelerce birlikte yürüdüler ve çok iyi arkadaş oldular.

1907 seferinin sona ermesinin ardından Arsenyev, artık yarı kör olan Dersu'yu Habarovsk'taki evinde yaşamaya davet etti.

Dersu, Habarovsk'a taşındı ama şehirdeki yaşam ağırdı.

Dört duvar arasının “boğucu” olduğunu hissetti. Dayanamayarak 1908 baharında yakın arkadaşı "kaptan" ile vedalaştı,  Amur’da Primorsky Bölgesi'ne, Ussuri Nehri'nin kaynağındaki memleketine, yürüyerek döndü.

Dersu Uzala, Habarovsk'a çok da uzak olmayan Korfovskaya istasyonu yakınlarında öldürülmüş olarak bulundu.

Dersu, soğuk bir sonbahar gecesinde konaklamak için bir yol kenarında bir ateş yakmıştı.

Dersu'nun hiçbir değerli eşyası yoktu, ama soyguncular, tayga sakinleri için çok değerli olan tüfeğini ele geçirmek için onun canına kıydılar.

Arsenyev'e göre Dersu, 13 Mart 1908'de Khekhtsir geçidi bölgesinde, bir granit ocağının yakınında mahkum Kozlov tarafından öldürülmüştü.

Bugünlerde Dersu'nun öldüğü yerden çok da uzak olmayan Korfovski köyünde onun anısına granit bir blok dikildi ve etrafına çam ağaçları dikildi.

Dersu Uzala, Arsenyev'in günlüklerinde adı geçen gerçek bir kişi olsa da, "Ussuri Bölgesi Karşısında" ve "Dersu Uzala" kitaplarının kısmen kurgulanması nedeniyle Dersu'nun imajı bir miktar değişmiştir.

Gerçek adı Derchu Odzhal'dır (Odzhal klanından Derchu).

Arsenyev'in günümüze ulaşan keşif günlüklerine göre Dersu ile ancak 1906 yılında tanıştığına inanılmaktadır; buluşma 3 Ağustos'ta Tadushi Nehri yakınında gerçekleşmiştir. Ancak kitapta Arsenyev, 1902 yılında Lefou Nehri yakınlarında ilk buluşmasını anlatırken, V.K. Arsenyev'in Tadushu adını verdiği nehirdeki buluşmanın ikinci olduğu ortaya çıkıyor. Arsenyev'in daha önce taygada birlikte yürüdüğü diğer rehberlerin bazı özelliklerini ve eylemlerini ona atfetmiş olması mümkündür. Ancak günlüğün, Dersu'nun V.K. Arsenyev tarafından kurtarıldığı 1902 yılında Khanka Gölü'ndeki olayla ilgili girişlerin yer aldığı sayfası korunmuştur; Dersu'dan defalarca bahsedilmektedir;

Uyruğu

Geleneksel olarak Dersu Uzala bir Nanai olarak kabul edilirdi .

Böylece, ünlü oyun yöneticisi ve birçok kitabın yazarı S.P. Kucherenko, Krasny Yar köyünde (Bikin Nehri üzerinde) eski tanıdığı, doğuştan bir Nanai, rehber ve bu yerlerin sakini Fyodor Uza ile tanıştı. Pek çok sohbetinden birinde gururla şunu söyledi: “Dersu bizim adamımızdır, ailemizdendir. Doğrusu soyadı Uzala değil, Uza'dır”.

Ancak Vsevolod Sysoev ( Habarovsk Yerel Kültür Müzesi müdürü Habarovsk Pedagoji Enstitüsü Coğrafya Fakültesi Dekanı ) onu bir Udege olarak görüyordu . Sysoev ile Dersu Uzala'nın uyruğu hakkında yapılan bir konuşma Yulia Shestakova tarafından "Halk-Yıldızlar"  kitabında yer alan "Dada" makalesinde kaydedildi :

Dersu'ya neden Nanai deniyor? Evet, her şeyden önce, kendisini Arsenyev'e bir Oroch ya da Ude değil , bir Altın , yani bir Nanai olarak tanıttığı için .

— Vsevolod Sysoev

Yerel tarihçi varsayımını şu şekilde gerekçelendirdi:

Arsenyev, Ude sahilindeki topraklarda Dersu ile tanışır ;

Udege giysili Dersu elbiseler - pantolon ve geyik derisinden yapılmış bir ceket, yüksek çizmelerle ayakkabılı ;

Dersu ve ailesi, Udege göçebeleri gibi kışın taygada - ağaç kabuğuyla kaplı direklerden yapılmış bir yurtta, yazın - huş ağacı kabuğu kulübesinde yaşıyorlardı; Altınlar ( Nanailer ) göçebe değildi;

Sysoev'e göre kara çiçek hastalığı çoğunlukla Udege'ler arasında yaygındı, kampların tamamında öldüler, Nanailer ise nadiren çiçek hastalığından muzdaripti;

Dersu bir avcıdır, balıkçı değil, taygayı, tüm dağ nehirlerini ve pınarlarını iyi bilir, her tepeyi hatırlar;

Dersu, Arsenyev'e Nanai dilini değil, Udege dilini öğretiyor ;

“O zamanlar sadece Ude kıyılarında kahverengi saçlı ve yeşilimsi gözlü insanlar vardı…”

“Habarovsk'tan nasıl ayrıldığını hatırla. Amur'a doğru değil , ondan uzakta, Amur'dan ayrılıyor. Gerçek altının böyle davranmaması gerekirdi. Üstelik ölümden önce kişi genellikle doğduğu yerlere çekilir.”

Edebiyatta Dersu Uzala

V.K. Arsenyev'in romanları : “ Ussuri Bölgesi Karşısında ” (1921), “ Dersu Uzala ” (1923).

İlk baskılara ek olarak, Sovyet döneminde bunlar ciddi bir kısaltmayla (yaklaşık yarısı) ve çok sayıda sansür düzeltmesiyle yayınlandı.

Avrupa'da üne kavuşan "Ussuri Bölgesinin Vahşi Doğasında" kitabı da "Ussuri Bölgesi Karşısında" ve "Dersu Uzala" hikayelerinin önemli ölçüde kısaltılması ve metnine biraz eklenmesiyle oluşturuldu. 

ve sinemada

" Dersu Uzala " (1961): Yönetmen Agasi Babayan 

" Dersu Uzala " (1975): Akira Kurosawa'nın yönettiği , Dersu rolünde Maxim Munzuk . Film, En İyi Yabancı Film Akademi Ödülü'nü kazandı (1976).

" Vladimir Arsenyev. Tayga Kaptanı " (2011): Rusya Coğrafya Derneği'nin desteğiyle " Komsomolskaya Pravda" Yayınevi tarafından hazırlanan, Dersu rolünde Ramil Farzutdinov  Alexander Sveshnikov tarafından yönetilen belgesel film.

***

2007 yılında Kraski yayınevi, V.K. Arsenyev'in yazarın devrim öncesi kitaplarının metinlerine dayanan ilk eksiksiz, kısaltılmamış eser koleksiyonunu yayınladı.

Aynı zamanda, "Almanac Rubezh" yayınevi, V. K. Arsenyev'in toplu eserlerini altı cilt halinde yayınlamaya başladı; burada ("Kraski" yayınevinden bağımsız olarak), yayınlanmamış el yazmaları da dahil olmak üzere Arsenyev'in kitaplarının tam metinleri restore edildi.

Arsenyev'in daha önce yayınlanmış olan tüm eserleri sansür nedeniyle büyük ölçüde kısaltılmıştı: onlardan Tanrı'ya yapılan bir dizi atıf kaldırıldı, o zamanlar (etnografi dahil) küçükleri belirtmek için kullanılan "yabancılar", "yabancılar" terimleri Milletler ve bunlarla ilgili olan ve sonradan olumsuz bir anlam kazananların yerini “yerliler”, “yerli” almış; “askerler”, “askerler” kelimelerinin yerine “tetikçiler” ve hatta “Kazaklar” getirilmiş, “eski rejim” subay rütbeleri kaldırılmış, “halkım”, “askerlerim” ve benzeri “mülk sahibi” ifadeleri hariç tutulmuştur.