Sovyet filmlerinde Türk teması

Fuad Seferov

Kaynak: http://www.medyagunlugu.com/

Önemli eserler veren Sovyet sinemasında çok sık olmasa da zaman zaman "Türk teması" da kullanıldı. 

Casus, savaş ve komedi türünde çekilen "Türk temalı" bazı filmler şöyle:

"Başarı Centilmenleri" (1971)

Ünlü Sovyet komedi filminde Türkiye teması da konu ediliyor... Rus sinemaseverlerin vazgeçmediği komedi filminde Prof. Dr. Nikolay Maltsev adlı bir Sovyet bilim adamı hırsızların eğitilmesi için Osmanlı yönteminden yararlanılmasını savunuyor. Maltsev, "Eski zamanlarda Türkiye'de uygulanan gibi yapılmalı! İçi pislik dolu fıçıya hırsızı sokmak lazım. Yanında, kafasının üstünde de eli kılıçlı yeniçeri. Her 5 dakikada bir yeniçeri kılıcı fıçının üzerinden sallıyor! İşte böylece o (hırsız) tüm gün fıçıya kafasını sokuyor" diyor.

Amiral Nahimov (1946)

Bu filmde Kırım Savaşı konu ediliyor. Fakat filmin en ilginç anı, Türk Amiral Patrona Osman Paşa'nın esir alınması sahnesi. Rus basınına göre, SSCB Komünist Partisi Merkez Komitesi filmdeki söz konusu sahnenin değiştirilmesi için 11 Mayıs 1946 tarihinde bir karar almış. Haberlere göre dönemin Sovyet lideri Josef Stalin, filmdeki 'Türk Paşa'nın esir alınması sahnesini beğenmemiş. Karar çerçevesinde değiştirilen sahnede Amiral Pavel Nahimov esir alınan Türk Paşa'ya Türkiye'nin her zaman Rusya ile barış ve dostluk ilişkileri içinde olması gerektiğini söylüyor. Düzeltilen sahnede Rus amiral esir Patrona Osman Paşa'ya, "Türkiye Rusya ile kavga etmediği zaman her şey güzel oluyor. Fakat Türkiye başkalarını (İngilizler kastediliyor) dinlediğinde bu, büyük mutsuzlukla sona eriyor" ifadelerini kullanıyor.

Pırlanta El (1968)

Ünlü Sovyet yönetmen Leonid Gayday'ın yönettiği yapım, Sovyet film tarihinin en popüler komedi filmlerinden biri. Filmde İstanbul bağlantılı uluslararası çetenin altın kaçakçılığı konu ediliyor. Yönetmen Gayday, İstanbul sahnesini ilk önce kentin tarihi sokaklarında sahneyi çekmeyi planlamış. Fakat yeterli para bulamayınca söz konusu İstanbul sahneleri için Bakü'nün İçerişehir sokakları tercih edilmiş.

Kafkas Esiri (1966)

Yine Gayday'ın unutulmaz ünlü komedisi. Filmde Kuzey Kafkasya'da yerel bir parti yöneticisi genç bir kızla evlenmek istiyor. Kızı kaçırmak için özel ekip kuruluyor. Çete kızı kaçırarak bir eve kapatıyor. Kızı ikna etmek için çete üyeleri özel parti düzenliyor. Bir çete üyesi, ünlü Sovyet komedyeni Yuri Nikulin kızın gönlünü almak için "Ben sultan olsaydım üç karım olurdu. Üç tarattan etrafım güzel olurdu. Diğer taraftan böyle bir durumlarda çok fazla sıkıntı ve kaygı, Allah korusun!" şarkısını söylüyor.

Üç Artı İki (1963)

Sovyet komedi filmi, ünlü sanatçılar Andrey Mironov, Natalya Fateyeva'nın da oynadığı ve halen çok beğeniyle izlenen filmlerden biri. Karadeniz kıyısında çadırda tatil yapan gençler radyodan Anadolu türküsü "Keziban'ın Alt Odası Sekili"ni dinliyor. Karadeniz'in karşı tarafı Türkiye'den şarkının yayınlandığı mesajı veriliyor.

Koşu (1970)

Rus yazar Mihail Bulgakov'un eserine dayanan 1970 yapımlı ünlü Sovyet filminde Rusya'da 1917 Bolşevik Devrimi sonrasında Karadeniz üzerinden İstanbul'a kaçan Beyaz Ordu generalleri, subayları ve Rus  soyluların öyküsü anlatılıyor. Filmin İstanbul sahnesindeki bazı bölümlerin "gizlice" çekildiği yıllar sonra ortaya çıktı.

Devlet Sınırı dizisi . 8. bölüm (1988)

Dizide Sovyet-Türk sınırında Amerikan ajanının Türk istihbaratının yardımıyla bir operasyonu anlatılıyor. Türkiye sınırına yakın bir yerde (Ermenistan bölgesi) çekimlerin yapıldığı filmde uzaktan çekilen 3 Türk askeri de gösteriliyor. Türk askerleri Sovyet sinema ekibine el sallıyor.

Pasaport (1990)

Gürcü asıllı Georgi Daneliya'nın çektiği komedi filminde kardeşinin yerine İsrail'e sahte pasaportla giden vatandaşın dönüşünde Türkiye üzerinden Gürcistan'a kaçak girişi anlatılıyor.

Deniz aygırları

Rusya hakkında bilinmesi gereken gerçekler-4-

Kaynak: https://tr.sputniknews.com/

Kışın yüzen ve buzlu suyun tedavi edici etkisi olduğuna inanan kişiler Rusya'da 'morji' ('deniz aygırları') olarak anılıyor.

Deniz aygırlarının sayısı yaş fark etmeksizin her geçen yıl artıyor. Ülkede buzlu suda yüzmek için havuzlar açılıyor.

Bu gelenek ülkenin en soğuk bölgelerinden olan Yakutistan'da da sürdürülüyor.

Oymyakon

Rusya hakkında bilinmesi gereken gerçekler-3-

Kaynak: https://tr.sputniknews.com/

Rusya'nın Yakutistan bölgesinde bulunan Oymyakon köyü, dünyanın en soğuk köyü olarak biliniyor.

Köyde hava sıcaklığı 1924 yılında rekor düzeye ulaşarak -71.2'ye düşmüştü.

Dünyanın en büyük aktif volkanı

Rusya hakkında bilinmesi gereken gerçekler-2-

Kaynak: https://tr.sputniknews.com/

Rusya toprakları üzerinde dünyanın en büyük aktif volkanı olan Klyuçevskaya Sopka bulunuyor.

Volkanın yüksekliği 4 kilometre 850 metre ve her patlamada daha da yükseliyor.

Klyuçevskaya Sopka, son 7 bin yıldır aktif.

Dünyanın en büyük ülkesi ama...

Rusya hakkında bilinmesi gereken gerçekler-1-

Kaynak: https://tr.sputniknews.com/

Rusya 17 milyon kilometrelik alanıyla toprak genişliği bakımından dünyanın en büyük ülkesi ve gezegenimizin 1/9'ini kapsıyor.

Rusya'nın uzunluğu ise 10.000 kilometre.

Yüzölçümü bakımından bu kadar büyük olsa da Rusya'nın saat dilimleri konusunda beklenmedik bir rakibi var. Fransa, bu konuda Rusya'yı gerisinde bırakıyor. Tüm denizaşırı ve diğer bölgelerdeki departmanlar göz önüne alınırsa Fransa'daki saat dilimi sayısı 12, Rusya'dakiyse 11.

Rusya'da üniversiteye nasıl girilir?

Kaynak: https://tr.sputniknews.com/

Rusya, yabancı öğrencilerin Rusya'da ücretsiz ve burslu üniversite eğitimi için her yıl 15 bin kontenjan ayırıyor. Yabancı uyruklu kişilerin yanı sıra Rusya Federasyonu vatandaşı olmayan ve yurtdışında yaşayan Rus vatandaşları da Rusya'da eğitim alabiliyor. Yükseköğrenim için gereken belgeler ve burs başvuruları Russia.study sitesinden yapılıyor.

Rusya'daki üniversitelerde eğitim görmek isteyenler için ayrıntılı bilgiler, Sputnik'in hazırladığı infografikte.

'Olivye, Oblomov, Savaş ve Barış'... İşte Rusya'da halkı birleştiren değerler

Kaynak: http://www.turkrus.com/  

4 Kasım, Rusya'da Ulusal Birlik Günü olarak kutlanıyor. Peki, Rusya vatandaşlarının "birliği"ni sağlayan değerler hangileri?

Tarihte ve bugün hangi olaylar ve semboller, hangi kitaplar ve filmler, hangi yiyecekler ve kavramlar ülke insanlarından ortak kabul görüyor?

Rusya'nın ünlü araştırma kurumu VTsİOM'un verilerine göre, "Rusya deyince akla gelen şey", en başta insanlar, halk. Böyle düşünenlerin oranı yüzde 9.

Vatan, vatan sevgisi, vatanseverlik gibi kavramları başa alanlar ise yüzde 8 ile ikinci sırada.

Bayrak diyenler yüzde 7.

Hangi kitaplar Rusya vatandaşlarını birleştiriyor?

Bu soruya en çok verilen cevap Tolstoy'un Savaş ve Barış'ı olmuş (yüzde 11). Puşkin'in eserleri ikinci (yüzde 4), Şolohov'un Durgun Don'u üçüncü sırada (yüzde 3) geliyor. 

Hangi edebiyat kahramanı Rusya insanlarının ortak özelliklerini daha çok yansıtıyor?

Birinci sırada İvan Gonçarov'un aynı adlı ünlü eserinin kahramanı Oblomov var (yüzde 4), sonra Aleksey Meresyev (Gerçek Adamın Hikâyesi, yüzde 2), ardından Savaş ve Barış'taki Andrey Bolkonski (yüzde 2). 

Ya filmler açısından?..

Kaderin Cilvesi veya Sıhhatler Olsun (yüzde 9), Moskova gözyaşlarına inanmaz (yüzde 5), Elmas El (yüzde 4).

Rusya vatandaşlarını birleştiren müzik eseri?

Ulusal marş (yüzde 20), Zafer Günü (marş) (yüzde 8), Katyuşa (yüzde 7).

Ya yemek tercihlerinde nasıl bir birliktelik var?

Açık ara ile Rus salatası diye de bilinen Olivye veya Olivier başta (yüzde 51).

Ardından Ringa balığı (yüzde 28) ve Pelmeni (yüzde 25).

Tarihteki en önemli gelişme neydi?

Büyük Anayurt Savaşı (İkinci Dünya Savaşı) diyenlerin oranı yüzde 63.

Kırım’ın Rusya’ya bağlanması (yüzde 12).

1917 Büyük Ekim Devrimi (yüzde 8).