Herkes aynı yere bakar, herkes başka şey görür.Geçenlerde Moskova'nın Açık Hava Heykel Parkı'na gittim; büyülendim. Bu kadar çok ve güzel eseri yaratan sanatçılara sahip bir halka saygı duymamak mümkün değil. Görmeyenler de mutlaka gitmeli.
Ancak döndükten sonra başka şeyler de düşündüm. Geçmişte şehrin en merkezi yerlerinde sergilenen bu heykeller, rejim değiştikten sonra orijinal mekanlarından sökülüp bu parka getirilip sergilenmeye başlamışlardı. Heykellere konu olan insanlar çoktan öldüklerinden ancak heykelleri hapsedilmişti bir anlamda.
Her dönemin kendi doğruları vardı. İşin ironik yanı; yapılanlar her zaman ulusun, halkın çıkarları için ve demokrasi için yapılıyordu
Moskova’nın en güzel parkı hangisidir?” diye sorsalar ne cevap verirsiniz? Gerçi adeta bir “parklar şehri” olan Moskova’da bu tanıma uyan birçok park adı sayılabilir ancak, bir tanesi var ki kuşkusuz Moskova’nın en ilginç parkı burası: Heykel Parkı. Yüzlerce çağdaş ve klasik heykelin sergilendiği bu açık hava parkı, Sovyetler zamanında şehri süsleyen, ancak Birliğin dağılmasının ardından yerlerinden sökülen “ideolojik heykeller”i barındırıyor olmasından dolayı da bir “heykel mezarlığı” aynı zamanda. İşte KGB’nin kurucusu Feliks Dzerjinski’nin dev heykelinden Stalin’in burnu kırık heykeline kadar Sovyet dönemine ait birçok önemli heykel ve anıt yapının sergilendiği bu ilginç parkın öyküsü:
Açık Hava Heykel Parkı Moskova’nın neresinde yer alır?
Açık Hava Heykel Parkı, Kırım Köprüsü yakınındaki Gorki Parkı’nın ana giriş kapısının karşısında bulunan Sanat Parkı’nın (Park İskustv) bitiminde yer alır. Bazı kaynaklarda “Yıkık Anıtlar Mezarlığı” veya “Heykel Mezarlığı” olarak da anılan park, “Park Kulturi” metro istasyonu yakınlarındadır. Ayrıca, Merkez Ressamlar Evi ve dünyaca ünlü Tretyakov Galerisi’nin ek binası olan Yeni Tretyakov Galerisi de parka komşu olan diğer sanat mekanlarıdır.
Parka “Yıkık Anıtlar Mezarlığı” veya “Heykel Mezarlığı” denmesinin sebebi nedir?
Açık Hava Heykel Parkı’nda çağdaş heykel ve anıtların yanı sıra, Sovyet dönemi sonrasında Moskova sokaklarından kaldırılan eski heykeller de yer almaktadır. 1991 yılında Sovyetlerin dağılmasının ardından eski yerlerinden sökülerek bu parka konulan heykellerden dolayı, Açık Hava Heykel Parkı’na aynı zamanda “Yıkık Anıtlar Mezarlığı” veya “Heykel Mezarlığı” da denmektedir.
Açık Hava Heykel Parkı, Sanat Parkı, Merkez Ressamlar Evi ve Yeni Tretyakov Galerisi binalarının yapımları ne zaman gündeme getirilmiştir?
Günümüzde Merkez Ressamlar Evi, Yeni Tretyakov Galerisi, Sanat Parkı ve Açık Hava Heykel Parkı’nı içinde barındıran sanat kompleksi niteliğindeki geniş alan Sovyetler Birliği zamanında birçok projenin inşaası için gündeme getirilmiş, ancak farklı nedenlerden dolayı bu projeler gerçekleştirilememiştir. İlk olarak, 1920’li yıllarda, şehrin yeniden yapılandırılması amacıyla başlatılan “Yeni Moskova” projesi kapsamında, bu alanda bir stadyum inşa edilmesi kararı alınmış, fakat daha sonra bu projeden vazgeçilmiştir. 1931 yılına gelindiğinde ise, yapımı planlanan devasal Sovyet Sarayı için Kızıl Meydan yakınlarındaki Kurtarıcı İsa Katedrali yıkılmadan önce, bu alanın da sarayın inşaası için uygun olabileceği görüşü dile getirilmiştir. Sarayın inşası gündemden kalktıktan sonra bu sefer de, Sovyetler Birliği Bilimler Akademisi binalarının bu alanda inşa edilmesi kararlaştırılmış, çalışmalara başlanmış, fakat araya giren II. Dünya Savaşı nedeniyle bu proje de yarım kalmıştır. En son, bu geniş alanın çok sayıda konutla donatılması konusu gündeme getirilmiş olsa da, 1960’lı yılların başında ortaya atılan “Sanat Parkı” projesi ile birlikte konut projesi de rafa kaldırılmış ve daha sonradan Dış Ticaret Bakanlığı binasının da bu alanda inşa edilebileceğine dair sesler yükselmesine rağmen, “Sanat Parkı” projesine devam edilme kararı alınmıştır. İnşaatlarına 1970 yılında başlanan Merkez Ressamlar Evi ve Yeni Tretyakov Galerisi binalarının yapımı 1979 yılında tamamlanmış ve bu binaların dışında kalan kısım, planlandığı şekilde Sanat Parkı olarak faaliyet göstermeye başlamıştır.
Açık Hava Heykel Parkı ne zaman açılmıştır?
1983 yılından itibaren SSCB Ressamlar Birliği’nin öncülüğünde Merkez Ressamlar Evi binasının önünde çağdaş heykel sergileri düzenlenmeye başlanır. 18 Aralık 1990 tarihinde ise Moskova Şehir İcra Komitesi’nin, Moskova’nın Kırım Sahil Bölgesi’nde (Şimdiki Açık Hava Heykel Parkı’nın bulunduğu bölge) bir heykel parkı açılması kararı almasıyla, 1990 yılının Aralık ayında, Açık Hava Heykel Parkı hizmete açılmıştır. Sovyet dönemine ait kimi heykellerin bu parka yerleştirilmesi işlemi ise, 24 Kasım 1991 tarihinde Moskova Halk Vekilleri Şehir Meclisi Başkanlık Heyeti tarafından, “Sovyet döneminin politik ideolojisini yansıtan anıt-yapıların bir sergide toplanarak korunması” yönünde alınan karar sonrası gerçekleştirilmiştir.
Açık Hava Heykel Parkı’nda yer alan en önemli heykel hangisidir?
Parkın hemen girişinde yer alan eski KGB şefi Feliks Derjinski’nin dev heykeli, parkta yer alan en önemli heykellerden biridir. 1991 yılında Lubyanka Meydanı’ndaki KGB binasının önünden kaldırılarak “Heykel Mezarlığı”na konulan bu heykel, sonraki yıllarda birçok tartışmaya neden olmuştur. Zaman zaman tekrar eski yerine taşınması gündeme getirilse de, bu dev heykel hala “Heykel Mezarlığı”nda bulunmaktadır.
Sovyet dönemi sonrasında Moskova sokaklarından kaldırılarak bu parka yerleştirilen heykellerden bazıları hangileridir?
Derjinski heykelinin hemen ilerisinde, 20. yüzyıla damgasını vuran Sovyet lideri Josef Stalin’in burnu kırık heykeli yer alır. İşin ilginç yanı ise, Stalin heykelinin, ünlü Rus heykeltraş Çubarov’un “Stalin zulmüne itafen” yaptığı, bir zindan içerisinde üstüste bulunan yüzlerce kesik insan başından oluşan heykel grubuyla yanyana bulunmasıdır. Parkta ayrıca, Sovyet Devrimi önderi Viladimir İliç Lenin, Sovyetler Birliği’nin resmi ideolojisi olan marksizmin kurucusu Karl Marks ve 18 yıl boyunca Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreterliği görevini yürüten Leonid Brejnev’in Moskova sokaklarından kaldırılan heykel ve büstleri ile, Kalinin ve Sverdlov gibi önde gelen bolşeviklerin dev heykelleri de görülebilir.
Sovyet önderlerinin dışında parkta başka kimlerin heykelleri görülebilir?
Eski Kıbrıs Cumhuriyeti Başkanı ve Kıbrıslı Rumların lideri Başpiskopos Makaryos’un heykeli, Açık Hava Heykel Parkı’nda yer alan en ilgi çekici heykellerden biridir. Servantes’in ünlü yapıtının başkahramanı Don Kişot’un heykeli de parkı renklendiren eserler arasındadır. Onun dışında Ömer Hayyam, Mayakovski, Lermontov, Puşkin, Yesenin, Albert Einstein, Şekspir, Lomonosov gibi ünlü sanat ve bilim adamlarının heykelleri de Açık Hava Heykel Parkı’nda yer alan ilginç eserlerdendir.
Sovyetler Birliği’nin simgelerinden sayılan anıt-yapılardan hangileri 1991 darbesi sonrasında “Yıkık Anıtlar Mezarlığı”na kaldırılmıştır?
Açık Hava Heykel Parkı’nda yer alan en görkemli anıt, üzerinde dev harflerle “Barış Kalesi Sovyetler Birliği” yazılı olan Sovyet anıtıdır. Sovyetler Birliği’nin II. Dünya Savaşı’ndaki zaferinin başlıca simgelerinden biri olan “Ölüme Duruş” adlı zafer anıtı ve farklı ırklardan devrimcilerin kolkola tasvir edildiği, Komünist Enternasyonal’i simgeleyan dev anıt da Birliğin dağılmasının ardından “Yıkık Anıtlar Mezarlığı”na kaldırılmıştır.
Açık Hava Heykel Parkı’nda yılın belirli zamanlarında düzenlenen aktiviteler var mıdır?
Kış aylarında Açık Hava Heykel Parkı’nda düzenlenen buzdan heykel sergileri görülmeye değerdir. Yaz aylarında ise birbirinden ilginç sanat eserleri arasında yer alan kulübe şeklindeki kafelerde keyifli saatler geçirilebilir. Parkta ayrıca, zaman zaman çeşitli konserler de düzenlenmektedir.
Parkın girişi ücretli midir?
Ruslar için 10 ruble olan Açık Hava Heykel Parkı giriş ücreti yabancılar için ise 100 rubledir. Rusya’da öğrenim gören yabancı öğrenciler de Rus öğrenciler gibi 10 ruble karşılığında parkı ziyaret edebilirler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder