21 Şubat 1613
tarihinde Moskova’daki Rusya Genel Kurul Toplantısı’nda 16 yaşındaki Mihail
Fedoroviç tahta seçilmişti.
Moskova Kremlin Müzesi, bu olaya adanmış 17.yüzyıl baskılı el yazması bir kitabı
bu yıldönümü için hazırladı.400.yıldönümü kutlamaları St.Petersburg’daki
Romanov Sarayı’nda gerçekleştiriliyor. 20 Şubat günü Petropavlovskiy
Kalesi’ndeki Rus imparatorların türbesinde anma ayini düzenlendi. Moskova ve
Rusya Patriği Kirill, Romanov soyunun Rusya’daki ilk hükümardarı olan Mihail
Fedoroviç’in taç giymesi ile kargaşalı dönemin sona erip Rusya için yeni bir
dönemin başlangıcı olduğunu, hanedanlık temsilcilerinin 300 yıllık dönemde hizmet
ettiğini vurguladı.
Romanov Kraliyet
Hanlığı’nın sona erdiği Ekaterinburg’da bugün “Romanov Günleri” düzenlenecek.
XIV. yüzyıl'dan
beri bilinen ve önce Koşkin, sonra Zaharin, XVI. yüzyıl'da Romanov adını alan
boyarlar soyundan gelmekteydiler.
Moskova büyük
prensi I. İvan Kalita'nın (hükümdarlığı 1328-40) döneminde yaşayan Moskovalı
boyar Andrey İvanoviç Kobyla'nın (Kambila) soyundan gelen Romanovların adlarını
Roman Yurev'den (ö. 1543) alırlar. Yurev'in kızı Anastasiya Romanovna Zaharina-Yureva,
ilk Rus çarı Korkunç İvan'ın ilk karısıydı. Anastasiya'nın erkek kardeşi
Nikita Romanoviç'in çocukları da dedelerinin onuruna Romanov adını benimsedi.
Rurik hanedanının son yöneticisi I. Fyodor'un
1598'de ölmesinden sonra Rusya, Karışıklık Dönemi (1598-1613) olarak bilinen
siyasal bunalım dönemine girdi. Bu dönem bir zemski sobor 'un
(ülke meclisi) Nikita'nın torunu Mihail
Romanov'u çar seçmesiyle sona erdi.
Romanovlar
1797'ye değin düzenli bir veraset sistemi oluşturamadılar. Yönetimlerinin ilk
yüzyılında tahta, Rurik hanedanındaki uygulamaya uygun olarak genelde çarın en
büyük oğlu, eğer oğlu yoksa en yakın ve yaşça en büyük erkek akrabası geçti.
Böylece Mihail'in (hükümdarlığı 1613-45) yerine oğlu Aleksey (hükümdarlığı
1645-76), onun yerine de oğluIII. Fyodor (hükümdarlığı
1676-82) çar oldu. Ama Fyodor'un ölümünden sonra hem kardeşi İvan, hem de üvey
kardeşi Petro taht üzerine hak iddia etti. Bir zemski sobor Petro'yu çar
seçtiyse de, İvan'ın ailesinin streltsi'yi (saray muhafız birlikleri) ayaklandırması
sonucunda her ikisine de I. Petro ve V. İvan adlarıyla
taç giydirildi (1682).
İvan'ın
1696'da ölmesiyle Petro tek başına çar oldu ve 16 Şubat 1722'de çarlara
ardıllarını belirleme hakkını tanıyan veraset yasasını yürürlüğe koydu. Ama
imparator unvanını da alan ilk çar olan Petro, ardılını bildiremeden önce
yerine karısı, I. Yekaterina adıyla
tahta çıktı. I. Yekaterina'nın 1727'de ölümü üzerine taht I. Petro'nun torunu II. Petro'ya geçti.
Onun 1730'da ölmesinden sonra V. İvan'ın hayattaki küçük kızı Anna çariçe
oldu. Anna 1740'ta ölünce ablasının kızı olan Anna Leopoldovna'nın iki aylık
oğlu VI. İvan çar
ilan edildi. Anna Leopoldovna ise Braunschweig-Wolfenbüttel hanedanına mensup
oğlunun naipliğini üstlendi. Ama ertesi yıl tahttan indirilen İvan'ın yerine I.
Petro ile I. Yekaterina'nın kızı Yelizavetageçti.
Yelizaveta'nın yerine 1762'de Holstein-Gottorp hanedanından gelen yeğeni III.
Petro'nun çar olmasıyla Romanovlarının erkek kolu ortadan kalktı, ama Romanov
adı korundu.
III.
Petro'nun çok kısa süren yönetiminin ardından 1762-96 arasında, Anhalt-Zerbst
hanedanından bir Alman prensesi olan karısı, II.
Yekaterina adıyla hüküm sürdü. Daha
sonra onun III. Petro'dan olma oğlu I. Pavel tahta
çıktı.
I. Pavel
eski takvime göre 5 Nisan 1797'de veraset yasasını değiştirerek tahtın Romanov
ailesinin üyelerine belli bir düzen içinde geçmesini öngören yeni bir sistem
getirdi. Ama oğlu ve ardılı I. Aleksandr'ı
(hükümdarlığı 1801-25) destekleyen bir saray darbesi sonucunda öldürüldü.
Aleksandr'ın ölümünden sonra ise tahtın yasal varisi olan kardeşi
Konstantin'in, öbür kardeşi I. Nikolay (hükümdarlığı
1825-55) için hakkından gizlice feragat etmesi, veraset konusunda karışıklığa
yol açtı. Daha sonra tahta çıkışlarda Pavel'in koyduğu kurallara uyuldu ve
ülkeyi sırasıyla II. Aleksandr (hükümdarlığı
1855-81), III. Aleksandr (hükümdarlığı
1881-94) ve II. Nikolay (hükümdarlığı
1894-1917) yönetti.
II. Nikolay kardeşi Mihail lehine
2 Mart 1917'de çekilmek zorunda kaldı, ama Mihail tahta çıkmayı reddetti. Nikolay
ve ailesinin bütün üyeleri Temmuz 1918'de Yekaterinburg'da kurşuna
dizildiler. Sonraki
günlerde Romanov ailesinin birçok üyesi daha kurşuna dizildi, bazıları ise ülke
dışına çıktı. Avrupa'ya kaçan Romanov prenslerinden birçoğu taht üzerine hak iddia
ettiler.
20. yüzyılın
sonlarından itibaren Rusya Grandüşesi Mariya
Vladimirovna Romanova, 1917 Bolşevik
Devrimi ile sona eren Rusya İmparatorluğu'nu üç
yüz dört yıl yöneten Romanov Hanedanı'nın temsilcisi olan Rus İmparatorluk
Ailesi'nin başkanlığı ve Tüm Rusya'nın İmparatoriçesi unvanı konusunda hak
iddia eden hanedan üyesi olmuştur. Ayrıca Vladimirovna, Romanov Hanedanı'nın
21. yüzyıldaki en büyük savunucusudur. Bu sebepten dolayı resmî olarak, Rus
İmparatorluk Ailesi tarafından günümüzdeki en yetkili Rus hanedan üyesi
seçilmiştir ve yeniden hanedanın ülke yönetiminde söz sahibi olması durumunda
kendisi Tüm Rusya'nın Otokratı ve İmparatoriçesi unvanının birinci derece
sahibidir. Bu ünvan günümüzdeki Rusya, Belarus, Ukrayna, Kazakistan, Finlandiya, Estonya, Letonya, Litvanya ve Polonya olmak
üzere dokuz ülkenin siyasi yönetim yetkisini içerir. Buna ilave olarak Mariya
Vladimirovna, "Grandüşes" unvanını, "Emperyal Hazretleri"
hitap sıfatıyla birlikte, doğumundan günümüze değin kullanmaktadır ancak bu
unvan ve sıfat için hakkı, imparatorluğun yıkılmasından dolayı, yarı-resmîdir.
Mariya
Vladimirovna Romanova'nın tahttaki bu iddiası yasa
dışı olduğu gerekçesiyle imparatorluk ailesinin diğer branşlarının reisleri
tarafından reddedilmişti çünkü Grandüşes Mariya'nın babası Grandük Vladimir
Kiriloviç Romanov'ın çıkardığı ve tartışmalara konu olan kanunname, kendisinin
diğer söz hakkı tanınan erkek Romanovlardan önce öldüğü takdirde, kızı
Grandüşes Mariya'nın imparatorluk tahtının sahibi olacağını garantiliyordu.
Ancak ileri yıllarda alınan yeni bir karar ile Grandüşes Mariya tüm branşlarca
tanınarak yeniden Romanov Ailesi'nin başına geldi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder