Fuad
Seferov
Kaynak:
http://www.medyagunlugu.com/
Rus tarihçi Prof. Dr. Galina Grebenşikova, Osmanlı
İmparatorluğu'nu zor duruma düşüren Kavalalı Mehmet Ali Paşa isyanı sırasında
Rusya'nın tutumuyla ilgili olarak şimdiye kadar bilinenin dışında bir iddia
ortaya attı.
Arşiv belgelerini kaynak gösteren Grebenşikova, 1831
yılında başlayan isyan döneminde Osmanlı'ya askeri yardım önerisinin bizzat
Rusya'dan geldiğini söyledi.
Rus basınına konuşan Grebenşkikova, Mısır Valisi
Mehmet Ali Paşa'nın Padişah II. Mahmud'la arasında baş gösteren anlaşmazlıkları
sonucu Osmanlı'ya karşı ayaklandığını ve oğlu İbrahim Paşa komutanlığındaki
askeri güçlerin İstanbul'a ilerlemeye başlattığını hatırlattı. Mısır
donanmasının da denizden saldırıya geçmeye hazırlandığını belirten Rus tarihçi,
Paşa'nın amacının Osmanlı'yı yıkmak ve yerine Fransa "kuklası" bir
devlet kurmak olduğunu söyledi.
Rusya Dışişleri, Rusya Devlet Askeri Tarihi ve Rus Devlet
Deniz Donanması arşivlerinde konuyla ilgili araştırma yaptığına işaret eden
Prof.Dr. Grebenşikova şunları söyledi:
"Bu arşivlerde konuyla ilgili belgeleri inceledim.
Doğrusunu söylemek gerekirse benden önce kimse nedense Rusya Donanması'nın
Mısır'ı durdurmak için bölgeye yaptığı operasyon planlarını incelememiş... Bazı
tarihçilere göre Osmanlı Padişahı II. Mahmud, dönemin Rus çarı I. Nikolay'dan
askeri yardım isteğinde bulunmuş. Oysa Padişah önce İngiltere'den yardım
istedi. Fakat İngiliz Kralı 4. William İrlanda'yla ilgili iç sorunları gerekçe
göstererek bu isteği kibarca reddetti. İşte tam o sırada 1.Nikolay, II.Mahmud'a
askeri yardım önerisinde bulundu. Padişah hemen yanıt vermedi. Muhtemelen Rusya
gibi aslında dost olmayan bir ülkenin Osmanlı topraklarındaki askeri gücünün
kalıcı olmasından endişe ediyordu."
Rus akademisyene göre Çar, Padişah'ı ikna edebilmek için
iyi Türkçe bilen General Nikolay Muravyov'u İstanbul'a gönderdi. I. Nikolay II
Mahmud'a yardım etmek istiyordu çünkü Osmanlı'nın yıkılması durumunda Rusya'nın
doğu sınırlarında kaos yaşanmasından korkuyordu, yani bölgede statükonun
korunmasından yanaydı.
Grebenşikov, "İsyancıların saldırı tehlikesini gören
Padişah sonunda Rusya'nın askeri yardımına yeşil ışık yaktı. Bunun üzerine
Rusya, Amiral Mihail Lazarev yönetimindeki donanmasını İstanbul kıyılarına
gönderdi" dedi.
Prof. Dr. Grebenşikova'ya göre, Türk askerleri Rus
donanmasını ziyaretler yaptı, Rus denizciler de kıyıya çıkarak şehri gezdi, II.
Mahmud üst düzey Rus komutanlara çeşitli hediyeler gönderdi ve iki ülke
askerleri arasında kısa zamanda dostluk ilişkileri kuruldu.
Rusya'nın yardımı üzerine Mısır donanması çekilmek zorunda
kaldı ve sorun böylece çözülmüş oldu, 1833 yılında iki ülke arasında Hünkar
İskelesi Antlaşması yapıldı.
Rus akademisyen, "Ama İngiliz diplomasisinin
çabalarıyla güzel ilişkiler 1841 yılında sona erdi çünkü İngiltere,
Karadeniz'in Ruslarla Türklerin ortak gölüne dönüşmesini kesinlikle
istemiyordu" dedi.
Türk tarihçiler, Kavalalı isyanı sırasında II. Mahmud'un
Rusya'dan yardım istediğini yazıyor. Grebenşikov ise bu konuda tam tersi bir
iddiayı gündeme getirmiş oldu.
Resim:
II. Mahmud, Türk-Rus birliklerini denetliyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder