Samih
Güven
Kaynak:
https://samihguven.blogspot.com/
Moskova nehrinde, Ressamlar Sokağı bölgesinde, Kırım
Köprüsünden kolayca görülebilecek bir anıt vardır. 98 metre
uzunluğundaki bu anıt dünyanın en yüksek sekiz anıtından biridir. Gürcü
ressam, heykeltıraş Zurab Tseretelli tarafından yapılmış olan anıt Büyük Petro
tarafından kurulan Rus donanmasının 300. yılı anısına yapılmıştır.
Bu anıtta Büyük Petro bir geminin dümenindedir ve elinde
parşömen Moskova'nın aydınlık ufuklarına bakmaktadır. Büyük Petro (1682-1725)
tartışmasız şekilde Rus tarihine damga vuran en önemli kişiler arasında yer
almaktadır.
Rusya’yı büyük ve önemli bir güç haline getirmiş,
aydınlanma ve akılcılık anlayışıyla eğitimden kültüre, ekonomiden askeri
alanlara kadar çok sayıda reforma imza atmıştır. Sloganı ilerleme için değişim
ve aydınlanma olmuştur. Bazı tarihçiler onun Rusya’ya zafer, mantık ve kanun
getirdiğini söylemektedir.
Karakter olarak inatçı ve kararlı bir kişiliğe sebep olan
I. Petro toplum hayatında giyim kuşam dahil bir çok alanda batılı unsurları
zorla ve buyrukla hayata geçirmiştir. Kendi ailesi, annesi, karısı ve Boyar
Duması bile onun reformlarına karşı çıkmış ama o yolundan vazgeçmemiştir.
Avrupa ülkelerini heyetlerle bizzat ziyaret etmiştir. Batı
ziyaretinden döndükten sonra sakal bırakılmasını yasaklamış ve batılı giyim
kuşam şartı getirmiştir. Sakalını kesmeyi reddedenler vergi ödemek zorunda
kalmıştır. Ayrıca Rus takvimini değiştirmiş ve batı takvimine geçmiştir.
Gelenekçiler onun reformlarına şiddetle karşı çıkmış, örneğin tıraş olmanın
insanda Tanrının görünümünü bozduğunu ileri sürmüşlerdir.
Büyük Petro’nun en önemli reformları eğitim ve kültür
hayatına ilişkindir. Minimum eğitim gereklerini dikkate alarak matematik ve
denizcilik gibi bir çok alanda uzman yetiştiren okullar açılmasını emretmiştir.
Eğitimi geliştirmek ve yönlendirmek üzere Bilimler Akademisi kurulmasını
istemiştir. Eğitim alması için yurtdışına gönderilenlerin sayısını birkaç
katına çıkarmıştır. Önemli batılı eserlerin Rusça’ya çevrilmesini
özendirmiştir. Ayrıca Rusya’nın ilk gazetesini kurmuştur (vedomosti).
İlginç olan ise Petro zamanında sadece bir yıl savaşsız
geçmiştir. İsveç ve Osmanlılarla önemli savaşlara girişmiştir. Büyük Kuzey
Savaşı’nda önemli bir çaba harcamış, gemilerin yapımında bizzat görev almış,
top yapmak için klise çanları bile eritilmiştir.
Ekonominin sadece askeri alana bağımlı olmaktan çıkarılarak
çeşitlendirilmesi, ihracatın artırılması ve özel girişimin geliştirilmesi için
çaba harcamıştır. Metal ve imalat sanayinin kurulmasına ön ayak olmuştur. İş
adamlarına önemli teşvikler getirmiş ve sanayinin gelişmesine büyük önem
vermiştir. Alınan önlemler kısmen sonuç da vermiş onun döneminde örneğin dış
ticaret hacmi yedi kat artmıştır.
En önemli icraatlarından biri de sınır
bataklıklarına St. Petersburg adında yeni bir şehir kurup başkenti buraya
taşımasıdır. Bugün dünyanın en çok ziyaret edilen şehirlerinden biri olan St.
Petersburg bataklıklar üstüne büyük bir çaba, emek ve maliyetle inşa
edilmiştir. Binlerce serf, mahkum ve savaş esiri kullanılmıştır. Bazı
tarihçiler bu şehrin altında acı ve fedakarlık yattığını ileri sürer bu yüzden.
Sonuç olarak Büyük Petro ve halefi Büyük Katerina
(1762-1796) akılcılık, mimari, bilim ve eğitim konularına yaptıkları katkılarla
19. yüzyıl Rusya’sının sanat ve edebiyat alt yapısını hazırlamış iki önemli
kişidir.
Denizcilik tutkusu olan Büyük Petro 1724 yılı, soğuk bir
sonbahar gününde Finlandiya körfezinde batan bir gemideki askerleri kurtarmaya
çalışır. Bu olay sonrasında ağır hastalanır ve kısa bir süre sonra da ölür.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder