Kaynak:
http://turkrus.com/
Klasik Rus edebiyatında mizahın ustaları arasında sayılan
Arkadi Avarçenko'nun "Bir Safdilin Hatıra Defteri" Türkçeye
kazandırıldı. Kitabın çevirisini, TürkRus.Com ve Kompas-Pusula dergilerine de
katlıları ile bilinen bir isim, Mustafa Kemal Yılmaz yaptı. İş Bankası
Yayınları'ndan çıkan kitabın tanıtım yazısında şöyle deniliyor:
"Arkadi Averçenko, 1920’de Bolşeviklerin Kırım’ı
istila etmesi nedeniyle İstanbul’un yolunu tutan Rus göçmenlerden biriydi. Bir
Safdilin Hatıra Defteri’nde İstanbul’da ve bir sonraki durağı Prag’da geçirdiği
günleri anlatır. Aralarında hayatlarında ilk kez geçimlerini sağlamak için
çalışmak zorunda kalan soylu ve zengin Rusların da bulunduğu göçmenlerin
karşılaştıkları zorluklara odaklanırken İstanbul’u fon olarak kullanır. Hayatın
yalnızca göçmenler için değil, yerliler için de çok zor olduğu işgal altındaki
İstanbul’un genel atmosferine hiç değinmediği gibi, şehrin güzelliğine ya da
barındırdığı tarihi hazinelere de iltifat etmez. Daha çok yabancı nüfusun yoğun
olduğu Galata ve Pera civarında yaşayan Rusların ayakta kalma mücadelelerini
son derece mizahi bir dille aktarır.
ARKADİ
TİMOFEYEVİÇ AVERÇENKO (1881-1925): Sivastopol’da dünyaya gelen
Rus yazar, aynı zamanda eleştirmen, dramaturg ve ünlü bir mizahçıdır.
Hikâyeleri 1903 yılından itibaren Harkov’daki yerel gazete ve dergilerde
yayımlanmaya başladı. 1907’de Petersburg’a gitti. Burada Strekoza adlı ünlü
mizah dergisine yazılar yazdı. 1908 yılında bu dergiye katkıda bulunan genç
yazar ve sanatçılarla birlikte Satirikon adlı dergiyi kurdu ve yönetti.
Averçenko’ya büyük ün getiren dergi çok geçmeden ülkenin en önde gelen mizah
dergisi oldu. Adı 1913 yılından itibaren Novıy Satirikon olarak değiştirilen
derginin yayımlanması Ağustos 1918’de Bolşevikler tarafından yasaklandı. 1919
yılında Sivastopol’a dönen Averçenko burada Beyaz Ordu yayını olan bir gazeteye
düzenli yazılar yazdı. Edebi faaliyetlerini 1920’de göçtüğü İstanbul’da da
sürdürdü. 1922’de Prag’a yerleşti. 1925’te gözünden geçirdiği bir ameliyattan
sonra durumu kötüleşti. Aynı yılın Mart ayında yaşama veda etti. Cenazesi
Prag’daki ünlü Olšanské mezarlığına defnedildi. Neşeli İstiridyeler-Mizahi
Hikâyeler (1910-1911), İhtilalin Sırtına Bir Düzine Bıçak (1921) ve Bir Kiniğin
Hikâyeleri (1925) başlıca yapıtlarıdır."
Bu yıl Mihail Bulgakov'un dev eseri "Usta ve Margarita"yı da Rusçadan Türkçeye kazandıran Mustafa Kemal Yılmaz ile bir söyleşi yaptık:
Bu yıl Mihail Bulgakov'un dev eseri "Usta ve Margarita"yı da Rusçadan Türkçeye kazandıran Mustafa Kemal Yılmaz ile bir söyleşi yaptık:
- Neden Averçenko? Neden bu kitap?
Arkadi Averçenko'nun yapıtlarıyla ilk kez yüksek lisans
yıllarında tanışmıştım. Moskova'daki hocam yazarın bazı kayıp hikayelerinin
İstanbul'da bulunmasının mümkün olup olmadığını öğrenmek için yardımımı
istemişti. Zira Averçenko Rusya'yı terk ettikten sonra bir süre İstanbul'da
yaşamış. O dönem şehirde yayın yapan Rusça gazeteler var. Averçenko da bu
gazetelerin yazarlarından biri. O araştırma günlerinden kalmadır Averçenko
sevgim. Mizahı hafif, dertleri hakiki bir yazar. Yaşama bakışındaki sağduyuyu
da ayrıca takdir ederim.
Bir Safdilin Hatıra Defteri o günlerde yazarın kendisi gibi
İstanbul'a sığınmak zorunda kalan çok sayıdaki Rus göçmenlerin şehirdeki yaşam
mücadelesinden kesitler sunan, mizahi bir derleme. Bu bakımdan kıyının bu
yakasında da ilgiyi hak eden bir yapıt.
-
Çeviri ne kadar zamanınızı aldı, yazarın başka kitapları gündemde mi?
Bir ay kadar bir sürede çevirmiştim Averçenko'yu. Yazarın
dili oldukça sade. Esasen gazete yazılarından oluştuğu ve hacmi de küçük olduğu
için pek zorlamadı.
İlk kez 2012'de çevirmiştim Averçenko'yu. Yazarın Ekim
Devrimi ve Lenin odağında yazdığı gazete yazılarından oluşan bir derlemeyi
Leninname adıyla çıkarmıştık. Şu anda ise somut bir yeni çeviri planı yok.
- Son
yıllarda Türkçeye Rusçadan çok değerli edebiyat eserleri çevrildi. Bunu neye
bağlıyorsunuz?
İlişkiler derinleşiyor, etkileşim artıyor. Eskisi gibi
raslantısal değil artık Türklerin Rusça öğrenmesi. Rusya'da eğitim görmek artık
çok daha kolay. Daha da artacaktır çeviriler. Karma ailelerin çocukları da buna
ekstra bir ivme kazandırabilir diye düşünüyorum.
-
Sizin gündeminizde yeni çeviri olarak neler var?
Son olarak Leonid Andreyev'in bir anlatısını çevirmiştim.
Devrim öncesi Rusya'nın en popüler yazarlarından. O çeviriyi teslim ettim bu
hafta. Başka da bir çeviri projesi yok elimde. En azından Eylül'e kadar biraz
dinlenmek niyetindeyim.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder