Yaratıcılıkla Gerçeklik Çakıştığında Kendi Yolunu Çizen İki Mimar: Brodsky ve Utkin

Mert Serim

Kaynak: http://bigumigu.com/

Sovyet Rusya döneminde yaşayan iki mimar, dönemin ve sistemin engellerine rağmen hayallerini çizmeye ve yaratmaya devam etti.

İnsanoğlu gerçeklik ve fiziksel sınırlar üzerinde deneyler yapmaya başladığı zaman hayal gücünün ve yaratıcılığının duvarlarını da balyozla yıkıyor. Çevresinde gördüğü ve manipüle ederek kendi faydasına dönüştüreceği materyallerden uzaklaşarak diğer zihinlerden tahayyül edilemeyen topraklara ayak basıyor.

Sovyet Rusya dönemi de siyasi, ekonomik, toplumsal ve kültürel açıdan kendine özgü dinamikleri olan ve bu değişkenlerle döneme dair bir kurgu yaratan bir kesit değerini kazanıyor. Zamanı bir çizgi üzerine koysak, Sovyet Rusya döneminin benzeri bir tarihsel döneme rastlamamız da pek olası değil.

Aleksandr Brodsky ve Ilya Utkin de yaşadıkları hayatın sınırlarına sığmayan iki sanatçı ve mimar. Bu iki isim, çalışmaları ise hem dönem hem de teknoloji nedeniyle gerçekleştirilemeyecek olsa da üretmeye ve tasarlamaya yılmadan devam ettiler.

Daha önce Sovyet Rusya'da soğuk savaş dönemine ve uzay propagandalarına odaklanan ve Shaun Tan gibi kendi dinamiklerini ve üretim tekniğini yaratan sanatçıları inceleyen Gökhan Yücel, Brodsky ve Utkin'in çalışmalarıyla bir dosyacılık serisi hazırladı. Bu çalışmayı, Gökhan Yücel'in izni ve önsözüyle Bigumigu'da yayınlıyoruz;

İnsanoğlu yaratıcılığıyla gerçeklik çeliştiğinde kendi yolunu çizebilen, kendine özel çıkışlar yaratabilen bir canlı. Bunun en iyi örneklerinden biri ise Sovyet mimarlar Brodsky ve Utkin. Kruşçev’in 1957'de Moskova'daki Mimarlık Akademisi'ni lağvetmesinden sonra tepki olarak doğan Paper Architects adlı akıma dahil olan bu ikili hayallerindeki binaları, hiç gerçekleşmeyeceklerini bildikleri halde projelere dönüştürüyor. Ürettikleri işleri dünyanın dört bir yanındaki yarışmalara gönderiyor ve büyük başarılar elde etmeyi başarıyorlar.

Alexander Brodsky ve İlya Utkin bugün modern Rus mimarisinin en önemli isimleri arasında görülüyor.

Gökhan Yücel’den bazı notlar:

 “Brodsky & Utkin diye 2 mimar var SSCB döneminden. Bu isimlerin olayı, aslında olmayan binalar üzerine çalışmaları.”

"Paper Architects" adlı akımın temsilcileri olarak 70'li yıllarda çok acaip hayali işler üretmişler.”

“Kruşçev, 1957’de sosyalist realist mimariyi aşırı bulup, hızlı ve niteliksiz yapılaşmaya yol açabilmek adına Mimarlık Akademisi’ni kapatmış.”

“Mimari gelenekleri ve estetiği boşverip hızlı yerleşim birimleri yaratmak için başvurulan bu yöntem tabii ki mimarlardan tepki görmüş.”

“Paper Architects, bu isyanın sembollerinden biri. ‘70’lerde ekibe katılan Brodsky & Utkin de en önemli isimlerinden.”

“İkili, yarattıkları hayali yapılarla uluslararası yarışmalara katılıp çok büyük başarılar elde etmeye başlamış.”

“Varolan çelimsiz, sıradan mimariyi eleştiren işleriyle bir dönemin tasarım isyanının önemli isimleri olmuşlar.”

“Alexander Brodsky ve Ilya Utkin, gerçekleri yapılamayacak olsa bile, inatla hayal etmeye ve üretmeye devam etmişler.”

“2001 yılını hayal ederek yaptıkları "Wandering Turtle" işinde, hareket eden bir toplu yaşam birimi tasarlamışlar.”