"Доходный дом" (dohodnıy dom) ; Ekim Devrimi öncesi 'GMYO yatırımı' modeline dönüş mü?

Kaynak: https://turkrus.com/

 

Rusya Devlet Duması’nda gelir getiren konutların (dohodnıy dom) yeniden canlandırılması teklif edildi. Moskviçmag'ın haberine göre, konuyla ilgili yeni bir yasa tasarısı hazırlanıyor. Girişimi, Devlet Duması İnşaat ve Konut-Kamu Hizmetleri Komitesi Başkan Yardımcısı Vladimir Koşelyev duyurdu. 

Tasarı, Rusya’da mevcut konut ve ticari alan statülerine ek olarak yeni bir “gelir getiren” statüsü getirilmesini öngörüyor. Fikrin Rus İmparatorluğu döneminden ilham aldığını belirten Koşelev devrim öncesi Moskova’daki konutların yüzde 40’ının gelir binası (dohodnıy dom) olduğunu söyledi. Milletvekili gelir binalarının, profesyonel yatırımcıların mülklere yatırım yapma imkanının yanı sıra, hem kiracının hem de ev sahibinin haklarının düzenlendiği bir sistem sunduğunu ileri sürdü.

Öneri, resmiyette var olmayan ama yaygın olarak satılan ve apartament tabir edilen dairelerin yayılmasına karşı bir yanıt olarak ortaya çıktı. Devlet Duması, apart daireleri yasaklamaya çalışsa da henüz somut bir adım atılmış değil. 

Koşelyev, “Gelir getiren konutlar bizim haksız yere unutulmuş bir gayrimenkul segmentimiz. Bu sistemi canlandırmak, vatandaşlarımıza konut seçeneklerini artırarak yaşam koşullarını iyileştirme fırsatı sağlayacak,” dedi. 

Gelir binalarının geri getirilmesi birkaç yıl önce de önerilmiş, ancak öneri yatırımcıların bu yeni pazara çekilmesinin zor görünmesi nedeniyle rafa kalkmıştı.

"Доходный дом" (dohodnıy dom)

Rusça’da kelime anlamıyla "gelir getiren bina" ya da "kazanç binası" demek. Bu kavram, özellikle Çarlık dönemi Rusyası'nda, 19. yüzyılın ortalarından 1917 Devrimi’ne kadar yaygınlaşan çok katlı apartmanlar için kullanılırdı.

Bu binalar, konutları kiraya vererek mülk sahibine düzenli gelir sağlamak amacıyla inşa edilirdi. Dolayısıyla bugünkü anlamıyla kentsel yatırım amaçlı apartman ya da kiralık gelir evi tanımına çok benziyor. Ya da en güncel anlamıyla gayrımenkul yatırım fonunu çağrıştırıyor. 

Temel özellikleri:

Genellikle şehir merkezlerinde ya da gelişmekte olan kentsel bölgelerde inşa edilirdi (özellikle Moskova ve St. Petersburg'da).

Alt katlarda dükkânlar, atölyeler veya kamuya açık ofisler yer alır, üst katlarda ise kiralık daireler bulunurdu.

Mimarileri dönemin zenginliğini ve prestijini yansıtırdı; bazıları Art Nouveau, bazıları ise klasik ya da eklektik tarzlarda yapılmıştı.

Kiracılar sosyal açıdan çok çeşitli olabiliyordu: Alt katlarda esnaf ve küçük burjuvazi, üst katlarda ise daha zengin aileler otururdu.

Bu binalar, hem aristokrasi hem de yükselen burjuvazi için birer yatırım aracıydı.

Dohodnıy domlar, özellikle kentsel nüfusun hızla arttığı dönemde konut ihtiyacını karşılamak için öne çıktı. Ancak 1917 Ekim Devrimi’nden sonra bu tür özel mülkiyetli kiralık binalar kamulaştırıldı ve çok haneli "komünalnaya kvartira"lara (komün daireleri) dönüştürüldü.

Günümüzde bu yapılar, çoğunlukla tarihi ve mimari değerleri nedeniyle koruma altında. Bazıları lüks konutlara dönüştürülmüş, bazıları ise hâlâ çok katlı konut olarak kullanılmakta.

Kısacası "dohodnıy dom", Çarlık Rusyası’nda özel sektörün konut piyasasına girdiği, şehirleşmenin hızlandığı ve gayrimenkulün yatırım aracına dönüştüğü bir dönemin sembolüydü.