Kaynak:
http://www.turkrus.com
Ünlü film eleştirmeni Atilla Dorsay, Kirill
Serebrennikov’un yeni filmi Yaz’ı (Leto) değerlendirdi. T24 internet
gazetesinde (www.t24.com.tr) “Komünist Rusya'daki ilk rock müzikçilerinin
öyküsü” başlıklı yazısında Atilla Dorsay filmle ilgili şu yorumları paylaştı:
"İşte son Cannes ve de son FilmEkimi festivallerinin
en büyük sürprizlerinden biri. Rusya’dan gelen bu film hem teknik, hem müzikal,
hem sinemasal özellikleriyle oldukça şaşırtıcı gözüküyor. Bunlara ayrıca
içerdiği son derece önemli siyasal boyut da eklenebilir.
Eski Sovyetler’in 80’li yıllarından geliyor film. Yani
rejimin son on yılından: 1989’da çöküp gidinceye dek... Bir zamanların başkenti
Leningrad’da ve kentin biraz resmi, ama daha çok ‘underground’ (yeraltı) pop
müzik dünyasındayız.
Bu mekanlarda, rejimin hiç hoşlanmadığı, ancak bir ölçüde
ve çok sıkı denetim koşuluyla izin verdiği rock müzik alemindeyiz. Gencecik
insanlar Batı’daki örneklerini bin bir güçlükle de olsa yakından izledikleri,
kendileri de oldukça özgün bir yaklaşımla yaptıkları bu müziği, kendi
hayatlarında da yine Batı’daki gibi yaşıyorlar: Uygun dozda içki ve uyuşturucu,
serbest seks, çılgın partiler. Ve de ’68 sonrasına benzer bir özgürlük arayışı,
gençliğini koşulsuz biçimde yaşama gayreti.
Film sanki rock müziğine görkemli bir saygı duruşu gibi
gözüküyor. Hem de rock’ın ana vatanı olan Anglo-Sakson ülkelerden (yani ABD ve
İngiltere’den) ve oralarda bu tema üzerine yapılagelmiş tüm filmlerden daha
güçlü biçimde...
Nedeni açık: Çünkü o ülkelerde rock sadece pop-müzikte bir
yeni adımdı. Elbette dev bir adım. Ama başta Sovyetler tüm komünist ülkelerde
gençlik için çok daha önemli, çok daha anlamlıydı; neredeyse yaşamsaldı.
Filmde açıkça gösteriliyor: Öyle bir ülke düşünün ki,
rock’çılar için önce şarkı sözlerini bir komisyon önünde savunmak gerekiyor.
Sonra konserlerde hazır bulunan yetkililer hem sözleri denetliyor, hem
davranışları. Fazla tezahürat da yasak, övgü dolu pankart açmak da...
Ama deniz kıyısında tam özgürlük var. Tüm müzisyenler
kız-erkek, yarı çıplak suya girebiliyor, istediği gibi davranabiliyor, her
açıdan azabiliyor. Böylece rock tam anlamıyla bir boşalma alanı haline geliyor;
bir özgürlük çığlığı oluyor. Ve böylece öykü bambaşka bir boyut kazanıyor: Bir
baskı rejiminde çok kıymetli olan bir uğraş ve değerli bir sanat meydanı.
Bu rejimde kadınların da denetim organlarının başında
bulunması; örneğin biri söz denetiminin başkanı iken, bir diğerinin
Afganistan’daki savaşa yollanacak çıplak askerleri seçerken onlara ‘kıçını
ayır’ diye bağıran hatun olması da ayrı bir olay!..
Filmde ünlü batılı rock’çıların hemen hepsi anılıyor. Bol
bol da şarkı var: Ancak hepsi özgün Rus besteleri. Ama biraz fazla kaçtıkları
da söylenebilir.
Buna karşılık filmin çok özgün bir yanı daha var. Aslında
siyah-beyaz olduğu halde kimi sahnelerin renkli olması değil sadece... Ama kimi
bölümlerde işin içine birden grafik çizgiler, animasyon (canlandırma) bölümler
ve başka görsel trükler giriyor. Ve filme kendine özgü bir çılgınlık katıyor.
Ve filmin son jeneriklerinde, bu özgün dönem ve müzik
hikayesinin odak noktasını oluşturan aşk üçgenindeki iki erkek müzikçinin,
Viktor Tsoi ve Mike Naumenko’nun çok genç yaşta öldüğünü öğreniyoruz. Ne acı
bir kader!.. Ayrıca kaynaklar anılan hemen tüm müzikçilerin gerçekten de
yaşamış kişiler olduğunu belirtiyor. Ve bu filmi daha da ilginç kılıyor.
Elbette şu düşünülebilir: O bir dönemdi. Ve günümüz
Rusya’sı elbette çok daha özgürdür... Ne var ki gerçekler bunu doğrulamıyor.
İhanet, Öğrenci gibi filmleriyle tanınan 48 yaşındaki yönetmen Kirill Serebrennikov’un
bu filminin gösterildiği Cannes 2018’e polis tarafından zorunlu ev hapsinde
olduğu için katılamaması, bunun öyle olmadığını göstermeye yeterli değil mi?
Toplumlar, hele uzun sürmüş baskı dönemlerinden sonra, kolay kolay
özgürleşemiyor."
Yaz
(Leto)
Yönetmen: Kirill Serebrennikov
Senaryo: Mikhail İdov, Lili İdova, Ivan Kapitonov
Görüntü: Vladislav Opelyants
Müzik: Roman Bilyk
Oyuncular: Teo Yoo, İrina Starshenbaum, Roman Bilyk, Anton
Adasinsky, Liya Akhedzhakova, Yuliya Aug
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder